Quy hoạch, phát triển công nghiệp và các KCN, CCN: Xây dựng nền công nghiệp Đất Tổ phát triển bền vững

Dây chuyền sản xuất gạch ceramic cao cấp công suất 5 triệu m2/năm của Công ty CP CMC

mới được đầu tư, đi vào hoạt động tại KCN Thụy Vân

Kết quả từ sự nỗ lực

Theo ông Lê Viết Hải, Giám đốc Sở Công Thương: Giai đoạn 2011-2014, phát triển công nghiệp trên địa bàn tỉnh đã có những chuyển biến tích cực, quy mô công nghiệp phát triển theo từng năm và đóng góp tích cực vào thu ngân sách cũng như sự phát triển KT-XH của địa phương, góp phần quan trọng vào sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động của tỉnh. Với định hướng mở rộng và phát triển các cơ sở công nghiệp hiện có, tập trung đầu tư đồng bộ hạ tầng các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn tạo điều kiện thu hút đầu tư và phát triển cho các giai đoạn sau…, từ năm 2011 đến nay, thực hiện Kết luận số 27-KL/TU ngày 21/11/2011 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về Quy hoạch phát triển công nghiệp tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2011-2020, định hướng đến năm 2030, cùng với nỗ lực cố gắng của các cấp, các ngành, sự đồng hành của các doanh nghiệp, mục tiêu phát triển công nghiệp trên địa bàn tỉnh đã có những chuyển biến tích cực, sản xuất dần đi vào ổn định, đã hoàn thành và đưa vào hoạt động một số dự án có giá trị sản xuất lớn như: Dự án mở rộng dây truyền của Công ty CP xi măng Phú Thọ; dự án nâng công suất NM sản xuất gạch ốp lát 5 triệu m2/năm của Công ty cổ phần CMC; dự án NM Chế tạo cơ khí và đóng tàu của Công ty CP Lilama 3; dự án Nhà máy Bia Sài Gòn - Phú Thọ...

Cơ sở hạ tầng một số KCN từng bước được đầu tư và hoàn thiện, tạo điều kiện thu hút đầu tư và đảm bảo điều kiện sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp; phù hợp với quy hoạch ngành đã được phê duyệt. Bình quân 3 năm qua, các chỉ số kinh tế chủ yếu của các KCN, CCN có mức tăng trưởng trên 35% so với năm trước liền kề. Nhờ đó, giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh đã tăng từ 23.738 tỷ đồng (năm 2010) lên gần 27.700 tỷ đồng (năm 2013) và ước thực hiện năm 2014 là hơn 29.600 tỷ đồng. Tỷ trọng công nghiệp - xây dựng trong tổng sản phẩm xã hội (GDP) của tỉnh tăng từ 39,7% năm 2011, lên 40,9%, năm 2013, năm 2014 ước đạt 41,1%. Dự kiến đến năm 2015 đạt 41,8% (tương đương mục tiêu đặt ra là 41,4%).

Cùng chia sẻ thông tin tình về công tác quy hoạch, thực hiện quy hoạch phát triển công nghiệp và các Khu - CCN trên địa bàn tỉnh, ông Nguyễn Mạnh Hùng - Giám đốc Ban Quản lý các KCN tỉnh cho biết: Đến nay trên địa bàn tỉnh có 7 KCN được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào danh mục các KCN tập trung đến năm 2015, định hướng đến năm 2020. Trong đó, tỷ lệ lấp đầy của KCN Thụy Vân là 91%; KCN Trung Hà là 73,4%...  hiện trên địa bàn đã có 87 dự án sản xuất công nghiệp đầu tư vào các khu, cụm công nghiệp do Ban quản lý, tổng vốn đầu tư đăng ký trên 6 ngàn tỷ đồng; các dự án đầu tư chủ yếu trong các lĩnh vực dệt may; chế biến nông, lâm sản, thực phẩm; vật liệu xây dựng; chế biến khoáng sản; cơ khí; lắp giáp điện tử... Cùng với các KCN này, trên địa bàn các huyện, thành, thị còn có 26 CCN với tổng diện tích hơn 1.200 ha, thu hút được 105 dự án đầu tư, với tổng vốn đầu tư đạt trên 4.100 tỷ đồng vào 15 CCN. Đến hết năm 2013, các doanh nghiệp trong CCN đã tạo ra trên 1.000 tỷ đồng giá trị SXCN, thu hút và tạo việc làm cho trên 14.200 lao động, chiếm tỷ trọng 19,8% trong tổng số lao động công nghiệp toàn tỉnh, đóng góp phần đáng kể cho tăng trưởng kinh tế chung trên địa bàn.

Một số tồn tại, khó khăn

Có thể nói, kết quả hoạt động sản xuất công nghiệp của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh, cũng như công tác quy hoạch, phát triển công nghiệp và các KCN, CCN của tỉnh ta thời gian qua là đáng ghi nhận. Tuy nhiên, vẫn còn đó những tồn tại, khó khăn. Theo lãnh đạo Sở Công thương, giá trị sản xuất công nghiệp và chỉ số sản xuất công nghiệp tuy có tăng trưởng nhưng ở mức thấp so với kế hoạch đề ra và chưa ổn định, giá trị tăng thêm của ngành chưa cao, một số sản phẩm có giá trị sản xuất lớn của tỉnh nhưng sản lượng sản xuất lại giảm (tăng trưởng giá trị sản xuất công nghiệp giai đoạn 2011-2014 chỉ đạt 5,27%, ước thực hiện 2014 là 5,36% trong khi quy hoạch đề ra đến 2015 đạt 15%). Đặc biệt, quy mô của các cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn đa phần còn nhỏ và chủ yếu là công nghệ truyền thống, chậm chuyển dịch theo hướng phát triển công nghiêp hiện đại để thu hút phát triển các ngành mới và tạo ra các sản phẩm có giá trị cao, tạo tích lũy cho ngân sách Nhà nước.

Việc hình thành và phát triển các Khu - CCN còn nhiều bất cập, hạn chế như: hiệu quả sử dụng quỹ đất chưa cao; tỷ lệ lấp đầy thấp, còn nhiều CCN chưa thu hút được các dự án đầu tư, hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ... Bên cạnh đó, vốn huy động cho đầu tư xây dựng hạ tầng các CCN còn hạn chế, chủ yếu vẫn phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, thủ tục đầu tư và giải phóng mặt bằng chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu của các nhà đầu tư; một số nơi việc giải phóng mặt bằng còn kéo dài, gây khó khăn dẫn đến chậm tiến độ và cơ hội phát triển, mở rộng sản xuất của doanh nghiệp.

Phát triển tiểu thủ công nghiệp và làng nghề với quy mô nhỏ, manh mún, chủ yếu sử dụng nguồn nguyên liệu và lao động tại chỗ nên chưa phát huy được hết tiềm năng của địa phương. Cơ chế quản lý và hoạt động sản xuất cũng theo kiểu tự phát, nên các hộ làm nghề trong làng nghề không có sự gắn kết, dẫn đến hiệu  quả sản xuất kinh doanh không cao. Chưa xây dựng được sản phẩm mang thương hiệu đặc trưng của tỉnh.

Theo quy hoạch phát triển công nghiệp, đã định hướng 66 dự án ưu tiên đầu tư trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, đến nay mới hình thành 18/66 dự án được đầu tư, đạt 27,3% so với mục tiêu đề ra. Việc đầu tư mới, đầu tư mở rộng sản xuất của một số doanh nghiệp có quy mô lớn trên địa bàn tỉnh, trong đó có một số dự án trọng điểm, dự kiến sẽ hoàn thành đi vào sản xuất trong kỳ và  mang lại giá trị sản xuất công nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trên địa bàn như sản phẩm thép, phôi thép, dầu sinh học Ethanol, xi măng... đến nay không hoàn thành tiến độ, dừng đầu tư, thậm chí có dự án phá sản... đã ảnh hưởng lớn đến việc hoàn thành các chỉ tiêu định hướng trong quy hoạch đề ra.

Quy hoạch để phát triển bền vững

Tiếp tục kiên trì mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 Phú Thọ cơ bản trở thành một tỉnh công nghiệp, trên cơ sở kết quả thực hiện giai đoạn 2011-2014, dự kiến kết quả thực hiện các chỉ tiêu đến năm 2015, và một số dự đầu tư mới, đầu tư mở rộng sản xuất trên địa bàn sẽ đi vào hoạt động, giai đoạn từ 2016-2020, Phú Thọ phấn đấu đạt giá trị sản xuất công nghiệp tăng 12- 15%/năm, giá trị tăng thêm ngành công nghiệp - xây dựng từ 8% trở lên; cơ cấu kinh tế công nghiệp - xây dựng đạt từ 46-50%... Để thực hiện có kết quả mục tiêu trên, tại buổi kiểm tra việc thực hiện quy hoạch phát triển công nghiệp, các Khu - CCN trên địa bàn tỉnh vừa qua, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hoàng Dân Mạc chỉ đạo Sở Công thương, Ban Quản lý các KCN tỉnh và các sở, ngành liên quan rà soát, đánh giá lại những mục tiêu, chỉ tiêu mà Quy hoạch đã đạt được, từ đó đề xuất các nội dung cần điều chỉnh, trong đó trọng tâm là lựa chọn, xúc tiến nhanh việc quy hoạch chi tiết các Khu - CCN gắn với đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai, đường Hồ Chí Minh và các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ nối với đường cao tốc, các tuyến giao thông sắp hoàn thành để thu hút, bố trí hợp lý cơ sở sản xuất, giảm ô nhiễm môi trường theo đúng định hướng quy hoạch đã được duyệt. Tiến hành sàng lọc lại các doanh nghiệp đầu tư không hiệu quả, gây ô nhiễm môi trường tại các Khu - CCN. Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, giải quyết tháo gỡ khó khăn cho các dự án đầu tư mới, đầu tư mở rộng sản xuất để sớm hoàn thành và đi vào hoạt động. Bên cạnh đó phải đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động xúc tiến, thu hút đầu tư, xúc tiến thương mại để thu hút đầu tư và trợ giúp các doanh nghiệp mở rộng hệ thống phân phối và tiêu thụ sản phẩm, kết nối cung cầu, đưa hàng Việt về nông thôn, miền núi và các khu công nghiệp trên địa bàn, thực hiện tốt cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam".

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, ngày 17/10 vừa qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Xây dựng phối hợp cùng các sở, ngành, địa phương liên quan hoàn thiện quy hoạch và tổ chức công bố quy hoạch chi tiết Khu Công nghiệp Phú Hà giai đoạn I. Đây là khu công nghiệp hỗn hợp đa ngành, công nghệ cao có nhiều lợi thế (nằm liền kề đường Hồ Chí Minh và đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai mới hoàn thành...) có diện tích trên 350ha, nằm trên  địa bàn các xã Hà Thạch, Hà Lộc và Phú Hộ, thuộc thị xã Phú Thọ. Song song với hoàn thiện, công bố quy hoạch chi tiết KCN Phú Hà, tỉnh cũng chỉ đạo các ngành liên quan tập trung đẩy nhanh tiến độ mở rộng KCN Trung Hà giai đoạn II, điều chỉnh vị trí KCN Phù Ninh; tiếp tục rà soát, hoàn thiện quy hoạch các KCN: Tam Nông, Cẩm Khê, Hạ Hòa...

Theo Giám đốc Sở Công thương Lê Viết Hải: Tỉnh xác định, tinh thần chung là điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển công nghiệp và các Khu - CCN trên địa bàn phù hợp với Quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH của tỉnh và các quy hoạch có liên quan; phù hợp với tiềm năng đất đai, lao động, nguyên liệu, hạ tầng hiện có và định hướng phát triển trong thời gian đến; phát huy tối đa nội lực và lợi thế so sánh của các địa phương. Đồng thời, việc quy hoạch phát triển công nghiệp, quy hoạch các Khu - CCN phải được xem xét và triển khai thực hiện theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, đảm bảo hiệu quả và khả năng huy động vốn đầu tư. Trước mắt, tỉnh sẽ ưu tiên xây dựng các Khu - CCN tại các địa phương, khu vực có lợi thế so sánh, có nhu cầu cần thiết thực sự, có điều kiện huy động vốn… Tỉnh cũng khuyến cáo không quy hoạch phát triển các CCN trên đất đang trồng lúa nước; khu vực quy hoạch phát triển CCN phải cách xa các địa bàn quy hoạch khu dân cư; không bố trí quy hoạch những CCN có ngành nghề gây ô nhiễm môi trường nằm gần các vị trí đầu nguồn nước và gần khu dân cư. Song song với làm tốt công tác tham mưu về công tác quy hoạch, phát triển công nghiệp và các Khu - CCN trên địa bàn, Sở Công thương và Ban Quản lý các KCN tỉnh đang phối hợp cùng các sở, ngành chức năng, điều chỉnh, bổ sung ban hành chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư vào các khu, CCN, đặc biệt chính sách hỗ trợ đầu tư hạ tầng các Khu - CCN; khu nhà ở công nhân, công trình công cộng nhằm tạo lợi thế thu hút đầu tư; nghiên cứu cơ chế quản lý các cụm công nghiệp và làng nghề, tạo sự gắn kết giữa các hộ trong làng nghề, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các làng nghề và tạo điều kiện để làng nghề phát triển bền vững. Tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước về quy hoạch, kế hoạch phát triển công nghiệp, sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành và các địa phương trong công tác quản lý quy hoạch, thu hút đầu tư và hoạt động SXKD của các doanh nghiệp tại các khu, cụm công nghiệp.

Với sự chỉ đạo, điều hành sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự nỗ lực của Sở Công thương, Ban Quản lý các KCN tỉnh và các sở, ngành chức năng, công tác quy hoạch, phát triển công nghiệp và công tác quy hoạch, phát triển các KCN, CCN trên địa bàn tỉnh sẽ ngày càng khoa học, quy củ, góp phần thúc đẩy công nghiệp địa phương phát triển bền vững.