Nhu cầu phát triển thị trường công nghệ tại Phú Thọ

 Phú Thọ là tỉnh trung du miền núi phía Bắc có diện tích tự nhiên trên 3.533.274 ha, dân số 1.351 triệu người. Theo quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Phú Thọ đến năm 2020 của Chính Phủ (QĐ số 99/2008/QĐ-TTg) thì tỉnh Phú Thọ sẽ phát triển thành Trung tâm KH-CN vùng Trung du, miền núi phía Bắc, cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp.

Phú Thọ là tỉnh có hệ thống các cơ quan, tổ chức khoa học và công nghệ đa dạng về loại hình và chức năng hoạt động, có cơ sở vật chất kỹ thuật tiên tiến và có đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ có trình độ chuyên môn trên các lĩnh vực phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; đặc biệt là hệ thống các Viện, trung tâm nghiên cứu khoa học và công nghệ, các trường đại học, cao đẳng của Trung ương trên địa bàn tỉnh. Đến nay, trên địa bàn tỉnh đã xây dựng được một mạng lưới các tổ chức khoa học và công nghệ với 125 tổ chức có chức năng hoạt động khoa học và công nghệ, trong đó có: 9 tổ chức chuyên nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ của trung ương; 30 trung tâm, cơ sở dịch vụ khoa học và công nghệ, 2 trường đại học, 18 trường cao đẳng và trung cấp do trung ương và tỉnh quản lý; 30 cơ sở đào tạo, dạy nghề, 36 phòng thí nghiệm về các lĩnh vực hoá, lý, sinh học, vật liệu xây dựng, giấy, thực phẩm, đồ uống, hoá dược, môi trường... của các doanh nghiệp và thành phần kinh tế khác (trong đó có 8 phòng  đạt chuẩn quốc gia VILAS). Đây là hệ thống các tổ chức nghiên cứu - triển khai, dịch vụ, thông tin, tư vấn chuyển giao khoa học và công nghệ, tập trung đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn, có hạ tầng kỹ thuật tiên tiến tương đối đồng bộ, trực tiếp là cầu nối giữa khoa học với sản xuất và đời sống. Đặc biệt là các viện, các trung tâm nghiên cứu của trung ương đóng trên địa bàn tỉnh đã được Nhà nước tập trung đầu tư nâng cấp hiện đại hoá cả về quy mô và trình độ trang thiết bị, giữ vai trò là các trung tâm khoa học và công nghệ của Vùng đã đóng góp đáng kể vào việc xây dựng tiềm lực về khoa học và công nghệ của tỉnh, là tiềm năng phát triển thị trường công nghệ.

Để phát triển công nghiệp, Phú Thọ đã dành 1.000 ha xây dựng các khu công nghiệp tập trung tại thành phố Việt Trì. Quy hoạch các khu, cụm công nghiệp tập trung tại 7 huyện khác trên địa bàn tỉnh. Hiện tại, tỉnh Phú Thọ có gần 3.000 doanh nghiệp đang sản xuất kinh doanh, trong đó đại đa số là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Để tồn tại và phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, một số doanh nghiệp sản xuất giấy, phân bón, bia, bột ngọt, chế biến chè, hóa chất cơ bản, vật liệu xây dựng, dệt, sợi… đã tiếp nhận, chuyển giao đầu tư công nghệ tiên tiến.       Tuy nhiên, phần lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ trình độ công nghệ thấp, quá trình đổi mới công nghệ chậm và rất khó khăn  do nhiều yếu tố, trong đó có khó khăn về tìm kiếm, trao đổi thông tin, tư vấn xúc tiến giao dịch mua- bán công nghệ. Đây chính là nhu cầu đòi hỏi, là tiềm năng phát triển thị trường công nghệ.

Trong những năm qua, xác định việc đổi mới, áp dụng công nghệ tiên tiến là nhân tố quyết định để nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng các sản phẩm hàng hóa, tăng sức cạnh tranh quyết định tới sự phát triển của doanh nghiệp, của các ngành kinh tế nhất là trong bối cảnh KH&CN trên thế giới phát triển mạnh mẽ, phát triển nền kinh tế tri thức. Tỉnh Phú Thọ đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách để khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, cụ thể như: “Chiến lược phát triển KHCN tỉnh Phú Thọ đến năm 2020”. Trong đó, có mục tiêu hàng năm số doanh nghiệp thực hiện đổi mới công nghệ tăng trung bình 15% đến năm 2015 và 20% đến năm 2020. Năm 2015 số doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao từ 2% đến 5%, năm 2020 từ 5% đến 8%. Trong các chính sách phát triển sản xuất, phát triển kinh tế của các ngành đều chú trọng việc hỗ trợ khuyến khích ứng dụng, công nghệ tiên tiến, công nghệ cao xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật, chuyển giao công nghệ và tiến bộ khoa học kỹ thuật. Gần đây, tỉnh Phú Thọ đã ban hành quyết định hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp nhỏ và vừa đổi mới, hiện đại hóa công nghệ. Qua 2 năm đã hỗ trợ 23 dự án với tổng số giá trị trên 6 tỷ đồng. Đây là chính sách có tác dụng tốt, khuyến khích các doanh nghiệp, là trung tâm của hoạt động đổi mới công nghệ quan tâm, chú trọng tìm kiếm các công nghệ mới, công nghệ tiên tiến để đầu tư phát triển sản xuất. Hiện nay, một số doanh nghiệp đang có nhu cầu tìm kiếm công nghệ phù hợp đầu tư thay thế công nghệ lạc hậu đang sử dụng để giảm tiêu hao nguyên, nhiên, vật liệu, giảm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm, khai thác tốt nguồn nguyên liệu tại chỗ như: công nghệ chế biến gỗ rừng trồng, sản phẩm từ tre, sản xuất vật liệu không nung, khai thác chế biến khoáng sản, chế biến nông, lâm sản.

Đến nay, thị trường khoa học và công nghệ ở Phú Thọ còn những tồn tại, hạn chế cần được khắc phục như: việc kết nối cung cầu công nghệ còn nhiều mặt chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, hệ thống cung cấp thông tin trên thị trường KHCN yếu, chưa đáp ứng được các yêu cầu của các doanh nghiệp;

Chủ thể chính trên thị trường công nghệ là doanh nghiệp nhưng doanh nghiệp chưa thể hiện được vai trò trên thị trường công nghệ, nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm đến đổi mới công nghệ và chưa coi đó là yếu tố quyết định đến sự phát triển của doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp có nhu cầu đổi mới công nghệ thì tự loay hoay tìm kiếm chưa biết sử dụng các dịch vụ tư vấn chuyển giao công nghệ. Chưa có tổ chức, cá nhân nào hoat động dịch vụ tư vấn, môi giới chuyển giao công nghệ có tính chuyên nghiệp. Công tác nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ hiệu quả chưa cao, số đề tài, dự án nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ gắn với nhu cầu của doanh nghiệp và thực tiễn sản xuất đời sống thực hiện theo đơn đặt hàng gắn với sản phẩm KHCN còn ít. Vì vậy, mặc dù có tiềm năng nhưng việc chuyển giao, ứng dụng, phát triển các kết quả nghiên cứu của các tổ chức KH&CN vào sản xuất còn có khoảng cách lớn và hạn chế.

Trong thời gian tới, để phát triển thị trường KH-CN, tỉnh Phú Thọ sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

     Đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến và nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật về sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia các dịch vụ thông tin, tư vấn, môi giới, đánh giá, thẩm định, giám định, chuyển giao công nghệ, xây dựng trung tâm dữ liệu số về KHCN và chợ thiết bị ảo của tỉnh Phú Thọ;

     Tiếp tục tăng cường hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp vừa và nhỏ đổi mới công nghệ, khuyến khích hình thành phát triển doanh nghiệp KHCN. Quan tâm phối hợp, hỗ trợ các doanh nghiệp, các tổ chức KHCN tham gia triển lãm công nghệ, các hoạt động kết nối cung cầu công nghệ;

     Nghiên cứu, thiết lập cơ chế đầu tư của tỉnh cho hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ gắn với doanh nghiệp, với thực tiễn sản xuất và đời sống. Ưu tiên lựa chọn, hỗ trợ, đầu tư các nghiên cứu tạo ra sản phẩm hoàn thiện có tính thương mại, ứng dụng.

Cùng với sự nỗ lực của địa phương để sớm có thị trường công nghệ đầy đủ từng bước phát triển, Sở Khoa học và Công nghệ Phú Thọ đã đưa ra những kiến nghị, đề xuất:

     Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ chuyên gia, cán bộ làm công tác quản lý công nghệ, kỹ thuật viên trong các doanh nghiệp, tổ chức khoa học và công nghệ về các lĩnh vực chuyển giao công nghệ, thông tin khoa học và công nghệ, đánh giá và định giá công nghệ, giám định công nghệ;

     Hỗ trợ hoạt động liên kết thị trường công nghệ giữa các tỉnh tạo ra mạng lưới môi giới công nghệ vùng. Hỗ trợ tỉnh tham gia các chương trình hợp tác Quốc tế về KH&CN, thăm quan, học tập kinh nghiệm, trao đổi nắm bắt thông tin về công nghệ nước ngoài, tham gia các triển lãm Quốc tế về công nghệ;

Tạo điều kiện thuận lợi để tỉnh Phú Thọ, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh có thể tham gia vào Chương trình đổi mới công nghệ Quốc gia, Chương trình phát triển thị trường KH&CN đến năm 2020, Chương trình phát triển công nghệ cao đến 2020, Đề án hội nhập Quốc tế về KH&CN đến 2020… Hỗ trợ thực hiện dự án: Ứng dụng công nghệ thông tin xây dựng hệ thống thông tin quản lý nguồn nhân lực doanh nghiệp và xây dựng dữ liệu về công nghệ của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

 Nguyễn Thủy Trọng - GĐ Sở Khoa học và Công nghệ Phú Thọ