Lộ trình giảm thuế AEC - Đòi hỏi sự chủ động của doanh nghiệp

Lộ trình giảm thuế AEC đòi hỏi doanh nghiệp có phương án sản xuất kinh doanh phù hợp

(Ảnh: Công ty TNHH Kapstex Vina - Khu công nghiệp Thụy Vân)

AEC hình thành đồng nghĩa với một thị trường chung và không gian sản xuất thống nhất. Từ đó có thể tận dụng việc giảm thuế quan để đẩy mạnh sản xuất trong nước hoặc vươn ra thị trường chung (các nước trong ASEAN).Việc không còn rào cản thuế quan, hay thuế suất bằng 0 chính là yếu tố kích thích xuất khẩu, thu hút đầu tư và tăng trưởng kinh tế cho các doanh nghiệp. Đây là lợi ích dễ thấy nhất từ AEC.

Tuy nhiên, tại Phú Thọ, việc tận dụng lợi ích trên để tăng kim ngạch xuất khẩu còn hạn chế. Bởi từ nhiều năm qua, các doanh nghiệp Phú Thọ cũng đã triển khai việc xuất khẩu sang các thị trường các nước ASEAN nhưng thống kê cho thấy hàng hóa xuất khẩu vào thị trường ASEAN mới chỉ chiếm tỷ lệ rất hạn chế trên tổng kim ngạch khối hàng hóa xuất khẩu của Phú Thọ. Ví dụ, trong các khu, cụm công nghiệp Phú Thọ có 84 doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất kinh doanh, trong đó 41 doanh nghiệp FDI, sản phẩm chính là may mặc, bao bì, hạt nhựa, linh kiện điện tử, xuất khẩu đi các nước như Mỹ, Canada, Hàn Quốc, Nhật. Số doanh nghiệp Việt Nam sản xuất chủ yếu là vật liệu xây dựng, bột đá, cơ khí, dệt; xuất đi một vài nước Trung Đông, Ấn Độ; nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc, Hàn Quốc. Rất ít doanh nghiệp giao dịch với các nước nội khối ASEAN. Bà Nguyễn Thị Thu Hà - Trưởng phòng Xuất nhập khẩu, Công ty TNHH Kapstex Vina (Khu công nghiệp Thụy Vân) cho biết: “Hiện tại, công ty sản xuất mặt hàng vải nhựa, vải bạt, xuất khẩu chủ yếu sang thị trường Hàn Quốc và Châu Âu. Tỷ lệ nhập khẩu nguyên liệu từ các nước trong khối ASEAN chiếm 10%, còn tỷ lệ xuất khẩu chỉ chiếm chưa đến 1%. Như vậy, việc giảm thuế sâu theo lộ trình AEC trước mắt không tác động nhiều đến doanh nghiệp”.

Cũng như công ty TNHH Kapstex Vina, nhiều doanh nghiệp nhận định chưa cần thiết hoặc chưa đến mức phải tìm hiểu về lộ trình giảm thuế AEC do không giao dịch với các nước nội khối ASEAN. Điều này khiến các doanh nghiệp Phú Thọ vẫn còn thiếu thông tin và sự chuẩn bị trước quá trình hội nhập đang đến rất gần. Khi được hỏi về AEC, anh Nguyễn Đức Trọng - Công ty cổ phần sản xuất, thương mại Hữu Nghị cho biết: “Do doanh nghiệp không có sản phẩm nhập khẩu và xuất khẩu sang các quốc gia ASEAN, việc miễn giảm thuế và sức ép cạnh tranh từ thị trường chung khi AEC có hiệu lực chưa rõ nét, nên chưa thay đổi phương án sản xuất kinh doanh hiện tại”.

Việc doanh nghiệp còn thiếu chủ động trước AEC có thể dẫn đến nhiều tổn hại trong quá trình sản xuất kinh doanh, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ. Bởi dù trước mắt, việc giảm thuế chưa ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp, nhưng thuế quan giảm và hàng rào phi thuế quan được dỡ bỏ, hàng hóa nhập khẩu có khả năng cạnh tranh về giá thành và chất lượng từ các nước nội khối tràn vào Việt Nam sẽ khiến các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh gặp phải sức ép cạnh tranh lớn. Trong khi đó, các doanh nghiệp, kể cả các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp thế mạnh của tỉnh như giấy, dệt may, giầy da, hóa chất, gạch men… đều có quy mô vừa và nhỏ, gần như không có nhà máy sản xuất máy cái, công nghệ luôn bị lạc hậu hơn so với các nước phát triển trong khu vực, thiếu vốn và kinh nghiệm sản xuất, chủ yếu là gia công và tái chế do đó năng lực cạnh tranh không cao.

Như vậy, xét ở khía cạnh vĩ mô, những cơ hội và thách thức từ lộ trình giảm thuế AEC chưa rõ rệt bởi hầu hết các doanh nghiệp sản xuất còn mang tính địa phương, xuất khẩu còn nhỏ lẻ. Tuy nhiên, về lâu dài, nó đòi hỏi doanh nghiệp Phú Thọ phải theo sát thông tin, lộ trình cam kết của AEC, từ đó đưa ra định hướng đúng, xây dựng chiến lược kinh doanh hợp lý, lộ trình thích nghi phù hợp.

Để có thể đứng vững trước sự cạnh tranh của các nước trong khối, các doanh nghiệp cần chủ động nắm bắt những dòng thuế nào của Việt Nam có lộ trình tới năm 2015, dòng thuế nào có hiệu lực vào năm 2018 để tận dụng thời gian để tự đổi mới, nâng cao chất lượng sản phẩm, quảng bá hình ảnh, xây dựng thương hiệu. Trước khi tiến ra thị trường xuất khẩu, cần tạo nền tảng vững chắc và thị trường ổn định ngay tại tỉnh nhà và các thị trường trong nước. Ngoài ra, khi thực hiện mục tiêu AEC vào năm 2015 thì các doanh nghiệp cần thực hiện tốt những cam kết bắt buộc phải thực hiện liên quan đến sở hữu trí tuệ, bảo vệ người tiêu dùng, doanh nghiệp vừa và nhỏ, lao động có kỹ năng, vốn, tài chính…

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần sự hỗ trợ từ phía các cơ quan chức năng trong việc cung cấp thông tin về việc cắt giảm thuế theo lộ trình; giới thiệu về thị trường các nước ASEAN theo ngành, lĩnh vực; tạo điều kiện thuận lợi, cắt giảm chi phí, thời gian cho doanh nghiệp; cung cấp kênh tham vấn cho doanh nghiệp thường xuyên, hiệu quả giúp doanh nghiệp giải quyết các trường hợp vướng mắc phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh…