Đột phá chuyển đổi số trong quản lý hành chính của tỉnh

Chuyển đổi số ở Phú Thọ đã trở thành tiêu chí đánh giá hiệu quả quản trị, là đòn bẩy buộc tỉnh phải tăng tốc ngay sau ngày vận hành mô hình chính quyền mới.

Sau sáp nhập, nhiệm vụ chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh đứng trước cả cơ hội và thử thách. Đó là làm sao số hóa để quản lý quy mô mở rộng (về dân số, diện tích, thủ tục) nhưng vẫn đảm bảo hiệu lực, hiệu quả, công khai minh bạch và gần dân? Kết quả bước đầu cho thấy chuyển đổi số ở Phú Thọ đã có những chuyển biến khả quan, nhưng để biến những tín hiệu tích cực thành đột phá cần nhiều nỗ lực chiến lược hơn nữa.

Cơ hội song hành với thách thức

Phú Thọ mới có diện tích hơn 9.000 km2 với quy mô dân số hơn 4 triệu người, đòi hỏi phải khẩn trương tổ chức lại bộ máy và phương thức quản lý. Việc rà soát, tập hợp dữ liệu dân cư, hồ sơ hành chính, quy trình nội bộ và hạ tầng CNTT trở thành nhiệm vụ cấp bách ngay từ tháng đầu vận hành mô hình mới.

Chuyển đổi số hiện đã có mặt ở mọi hoạt động trong đời sống xã hội ở Phú Thọ, từ giao dịch thương mại hằng ngày....

Trước sáp nhập, 3 tỉnh cũ đã xác định chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm. Kết quả đánh giá nội bộ năm 2024 cho thấy phần lớn các đơn vị cấp sở, và địa phương đã bố trí cán bộ chuyên trách hoặc kiêm nhiệm tham mưu triển khai chuyển đổi số - con số thể hiện quyết tâm và năng lực cán bộ số ban đầu của các tỉnh. Sự chuẩn bị này giúp quá trình hợp nhất dữ liệu và triển khai dịch vụ công sau ngày 1/7/2025 diễn ra nhanh hơn dự kiến.

Trên mặt trận phục vụ người dân, Phú Thọ đã nhanh chóng đạt những chỉ số đáng chú ý. Tính đến hết tháng 10/2025, điểm đánh giá theo Bộ chỉ số phục vụ người dân, doanh nghiệp trên Cổng dịch vụ công quốc gia, tỉnh Phú Thọ xếp loại tốt (trong đó có 95 xã, phường và 4 sở, ngành xếp loại xuất sắc). Đây là bằng chứng cụ thể cho thấy dịch vụ công trực tuyến trên địa bàn có tiến bộ rõ rệt.

Tuy nhiên, con đường chuyển đổi số còn nhiều khó khăn. Việc gộp 3 tỉnh tạo ra hệ thống dữ liệu phân tán, chuẩn dữ liệu khác nhau, nhiều cơ sở dữ liệu chưa liên thông, thậm chí trùng chéo hồ sơ khiến công tác xây dựng kho dữ liệu dùng chung gặp khó. Hạ tầng ở một số vùng sâu, vùng xa vẫn thiếu băng thông ổn định, hạn chế việc cung cấp dịch vụ trực tuyến mức độ cao tới người dân.

... đến điều hành hoạt động ở các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp

Bên cạnh đó, năng lực cán bộ số ở các đơn vị sau sáp nhập phân hóa: có nơi đã xây dựng được đội ngũ mạnh nhưng có nơi gần như phải đào tạo lại từ đầu. Kinh phí đầu tư cho nền tảng dữ liệu, an toàn thông tin và chuyển đổi quy trình vẫn là thách thức lớn trong bối cảnh phải ưu tiên cho rất nhiều nhiệm vụ cấp bách khác của tỉnh mới. Những rào cản này làm chậm tiến độ tích hợp hệ thống, ảnh hưởng tới chất lượng dữ liệu và khả năng khai thác phục vụ quản lý, quyết sách.

Phú Thọ hiện có lợi thế mang tính chiến lược là quy mô dân số và lãnh thổ sau sáp nhập tạo điều kiện để xây dựng một nền tảng dữ liệu lớn, từ đó phát triển ứng dụng quản lý hành chính, quy hoạch, y tế, giáo dục và nông nghiệp thông minh theo hướng tích hợp.

Quyết tâm chính trị rõ ràng và cơ chế chính quyền địa phương hai cấp giúp tinh gọn đầu mối chỉ đạo, tạo thuận lợi cho việc ban hành tiêu chí, chuẩn dữ liệu và nguồn lực tập trung cho một số dự án đột phá.

Theo tính toán sơ bộ của các ngành chức năng, ước tính việc ứng dụng CNTT, đến nay, việc số hóa ở cấp địa phương đã góp phần tiết kiệm cho tỉnh hàng nghìn tỷ đồng, minh chứng cho lợi ích kinh tế trực tiếp khi quy trình được số hóa và tối ưu. Đó là lý do để tỉnh mạnh dạn đưa chuyển đổi số lên tầm đột phá trong Nghị quyết, kế hoạch phát triển giai đoạn 2026–2030.

Giải pháp tạo đột phá

Để chuyển đổi số thực sự trở thành đột phá, Phú Thọ cần triển khai đồng bộ một số nhóm giải pháp cả tổng thể và chi tiết.

Trước hết, cần xây dựng được kho dữ liệu tỉnh (data lake) theo chuẩn mở, ưu tiên chuẩn hóa dữ liệu dân cư, đất đai, doanh nghiệp, y tế và giáo dục. Việc này phải gắn với kiểm kê, làm sạch dữ liệu sau sáp nhập và quy định nghiêm ngặt về trao đổi, sử dụng dữ liệu giữa các cơ quan.

Tiếp đó, tập trung đầu tư hạ tầng số cho các khu vực còn yếu bằng cơ chế hỗ trợ (khoản vốn trung hạn, hợp tác công — tư với nhà mạng) để đảm bảo tiếp cận dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 ở mọi xã, phường, thị trấn. Kết nối băng rộng đến xã, trạm y tế, trường học là nền tảng để dịch vụ số lan toả thực chất.

Cùng với đó là nâng cao năng lực “cán bộ số” bằng chương trình đào tạo bài bản, kết hợp đào tạo tại chỗ, bồi dưỡng trực tuyến và liên kết với doanh nghiệp công nghệ. Cần coi đội ngũ này là nguồn nhân lực chiến lược, được đánh giá, khen thưởng gắn với hiệu quả chuyển đổi số hằng năm.

Ngoài ra cần đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến có giá trị thực với người dân và doanh nghiệp, từ cấp tỉnh tới cấp xã - tập trung vào các thủ tục tác động lớn như đất đai, đầu tư, cấp phép, y tế cơ sở. Dịch vụ phải dễ dùng, thời gian xử lý rút ngắn, minh bạch tiến trình hồ sơ, đồng thời có kênh hỗ trợ trực tiếp cho người dân không quen dùng công nghệ. Việc nâng điểm về trải nghiệm người dùng trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia nên là mục tiêu cụ thể của mỗi sở, ngành.

Đặc biệt, phải lấy việc bảo đảm an toàn, an ninh thông tin là hàng đầu, xây dựng kiến trúc an ninh “một cửa”, áp dụng chuẩn mã hoá, đồng thời có quy chế xử lý sự cố, sao lưu dữ liệu xuyên suốt cho toàn tỉnh. Đồng thời triển khai có hiệu quả chính sách khuyến khích doanh nghiệp số trong nước đầu tư vào địa bàn, phát triển nền tảng quản lý, ứng dụng nông nghiệp thông minh, y tế điện tử, du lịch số - tạo hệ sinh thái số địa phương, tránh lệ thuộc đến mức phụ thuộc vào bên ngoài.

Thực tế cho thấy, không thể đơn thuần coi nhiệm vụ chuyển đổi số chỉ là triển khai phần mềm, mua sắm thiết bị hay quảng bá chỉ số. Đó phải là quá trình tái cấu trúc quản trị để dữ liệu, công nghệ và con người cùng vận hành hiệu quả.

Sau ngày sáp nhập, Phú Thọ đã có cơ hội lớn với quy mô đủ để tạo nền tảng dữ liệu tập trung và đủ động lực chính trị để làm nhanh. Nếu biết chắt chiu những lợi thế dù là nhỏ nhất, từ tỷ lệ cán bộ số, điểm dịch vụ công, đến tiết kiệm chi phí và biến chúng thành mục tiêu, cơ chế, nguồn lực.., thì đột phá chuyển đổi số không còn là mong ước mà có thể sớm thành hiện thực, mang lại lợi ích rõ rệt cho người dân và doanh nghiệp tỉnh nhà.

Theo baophutho.vn