Chín nhà khoa học nhận giải thưởng Kavli 2014

Giải thưởng Kavli do Viện Khoa học Na Uy (Norwegian Academy of Science and Letters) trao tặng, mỗi lĩnh vực một giải, mỗi giải trị giá 1 triệu USD. Ngoài ra người nhận giải còn được tặng một huy chương vàng và một bằng chứng nhận.

Giải thưởng Kavli về vật lý thiên văn được trao cho Alan H. Guth của Học viện Công nghệ Massachusetts ở Cambridge, Mỹ; Andrei Linde của Đại học Standford ở Palo Alto, bang California, Mỹ; và Alexei A. Starobinsky của Viện Vật lý lý thuyết Landau thuộc Viện Khoa học Nga ở ngoại thành Moskva. Ba người này được trao giải “vì những công trình tiên phong của họ về lý thuyết dãn nở vũ trụ”. Lý thuyết do ba vị nói trên đề xuất và phát triển đã làm thay đổi tận gốc suy nghĩ của chúng ta về vũ trụ.

Giải thưởng Kavli về khoa học nano được trao cho Thomas W. Ebbsen của Đại học Louis Pasteur, Đại học Strasbourg, CH Pháp; Stefan W. Hell của Viện Nghiên cứu sinh hóa Max Planck ở Göttingen, CHLB Đức và Ngài (Sir) John B. Pendry của Học viện Đế quốc London (Imperial College London), Anh Quốc. Họ được trao giải “vì những cống hiến có tính thay đổi trong lĩnh vực quang học nano, qua đó đã phá bỏ quan niệm tồn tại lâu nay về tính hạn chế của các giới hạn phân giải của kính hiển vi quang học”.

Giải thưởng Kavli về khoa học thần kinh được trao cho Brenda Milner của Viện Thần kinh học Montreal, Đại học McGill, Canada, John O’Keefe của Đại học London (University College London) Anh Quốc và Marcus E. Raichle của Học viện Y Đại học Washington ở St Louis, Missouri, Mỹ. Họ được trao giải này “vì những khám phá về mạng thần kinh não chuyên ghi nhớ và nhận thức”.

Giải thưởng Kavli là sự hợp tác giữa Viện Khoa học Na Uy, Quỹ Kavli (Mỹ) và Bộ Giáo dục và Nghiên cứu Na Uy. Giải này do ông Fred Kavli ( người Na Uy, 1927-2013) đề xuất và được đặt tên theo tên ông, chỉ tặng cho những thành tựu thuộc ba lĩnh vực vật lý thiên văn, khoa học nano và khoa học thần kinh. Những người nhận giải được lựa chọn hai năm một lần bởi ba ủy ban giải thưởng thuộc ba lĩnh vực; thành viên ủy ban là các nhà khoa học quốc tế nổi tiếng được Viện Khoa học Trung Quốc, Viện Khoa học Pháp, Hội Max Planck, Viện Khoa học Nhà nước Mỹ và Hội Khoa học Hoàng gia (Anh) giới thiệu. Viện Khoa học Na Uy phê chuẩn danh sách người được trao giải theo kiến nghị của ba ủy ban.

Giải Kavli đầu tiên được trao vào năm 2008. Trong số người được tặng giải Kavli về vật lý thiên văn năm 2012 có một nhà khoa học nữ người Mỹ gốc Việt Nam - Giáo sư Jane X.Lưu của Học viện Công nghệ Massachusetts.

Quỹ Kavli do Fred Kavli thành lập năm 2000, trụ sở Quỹ đặt tại Oxnard, California, Mỹ. Quỹ này tài trợ cho hơn một tá Viện Kavli trên toàn thế giới.

Lễ trao giải sẽ được tổ chức tại thủ đô Oslo của Na Uy ngày 9 tháng 9 năm nay. Vua Na Uy Harald sẽ đích thân trao giải cho từng ứng viên. Nghi lễ này là một phần của Tuần lễ Giải thưởng Kavli - tuần các chương trình chào mừng những thành tựu xuất sắc về khoa học, giáo dục.