Cần ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và lưu trữ các giải thưởng Văn học - Nghệ thuật tỉnh Phú Thọ

 Phú Thọ là đất cội nguồn, phát tích của dân tộc Việt Nam, căn cứ địa của cách mạng trong những năm trước Cách mạng tháng Tám và cái nôi của văn nghệ kháng chiến trong kháng chiến chống thực dân Pháp. Nhiều tác giả, tác phẩm đã được lưu danh với các giải thưởng cao quý của Nhà nước.

Các tấm ảnh và hiện vật đang lưu giữ tại nhà tưởng niệm nhà thơ Phạm Tiến Duật cần được bảo quản khoa học bằng hệ thống CNTT.

Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và của tỉnh, sự nghiệp VHNT Đất Tổ ngày càng phát triển, tạo động lực khuyến khích văn nghệ sỹ (VNS) sáng tạo nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật theo sát sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc và xây dựng quê hương giàu đẹp. Từ năm 1980, tỉnh đã ban hành quyết định trao tặng giải thưởng Hùng Vương và giải thưởng 5 năm về VHNT. Hội Liên hiệp VHNT đã trải qua 8 nhiệm kỳ đại hội và 7 kỳ xét trao giải thưởng cao quý này cho các tác giả có tác phẩm đoạt giải ở 9 chuyên ngành VHNT. Từ năm 2011, tỉnh tiếp tục ban hành quyết định trao giải thưởng VHNT hàng năm. Cùng với các giải thưởng được trao bởi Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, nhiều VNS của tỉnh Phú Thọ là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam đã được nhận giải thưởng Nhà nước và giải thưởng hàng năm về VHNT. Đến nay số tác phẩm VHNT được giải thưởng ở các chuyên ngành khác nhau lên tới hàng trăm đầu sách với hàng vạn trang, hàng trăm bức tranh, ảnh và vở diễn.

Các tác phẩm VHNT có thể được viết, vẽ bằng giấy, mực hoặc các vật liệu khó bảo quản trong điều kiện tự nhiên, nhất là với khí hậu nóng ẩm của nước ta. Việc biến đổi khí hậu, do thiên tai, lũ lụt khiến việc bảo vệ các tác phẩm VHNT lưu trữ ngày càng có nguy cơ bị mai một. Một số cá nhân có thú vui sưu tập, lưu trữ các tác phẩm VHNT song chỉ thực hiện được ở một lĩnh vực, vì không đủ điều kiện khoa học nên dần bị hỏng nát hoặc khi thú vui thay đổi thì tự hủy bỏ các tác phẩm mình cất giữ. Đối với các cơ quan quản lý về lĩnh vực này, một phần do nhận thức chưa thật đầy đủ, phần khác chưa có nguồn kinh phí và các giải pháp khoa học để quản lý, bảo quản lưu trữ các tác phẩm VHNT qua các thời kỳ. Nghệ sỹ nhiếp ảnh Nguyễn Ngọc Kỳ- Hội viên Hội Liên hiệp VHNT tỉnh chia sẻ: “Cả đời cầm máy, tôi đã ghi lại được nhiều sự kiện chính trị thời sự quan trọng song cá nhân không đủ điều kiện để lưu trữ phim ảnh. Tôi luôn cố gắng lưu giữ những bản gốc nhiếp ảnh, nhất là những sự kiện chính trị, lịch sử, ảnh các chính khách, lãnh đạo Đảng, Nhà nước và của tỉnh. Tuy nhiên, với điều kiện bảo quản thô sơ, không biết tôi có thể giữ lại được kho tư liệu này được bao lâu!? Vì thế, cá nhân tôi cũng như các nghệ sỹ nhiếp ảnh đều mong muốn các tác phẩm ảnh nói riêng cũng như các tác phẩm VHNT nói chung được lưu giữ một cách khoa học, nhất là những tác phẩm đã đoạt giải thưởng hoặc có ý nghĩa lịch sử quan trọng”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Đỗ Quốc Long - Chủ tịch Hội Liên hiệp VHNT Phú Thọ cho biết: Qua tìm hiểu thì Trung ương và tỉnh hiện chưa có giải pháp khoa học nào để bảo tồn và lữu giữ các tác phẩm VHNT nói chung và các tác phẩm đoạt giải thưởng nói riêng với ý nghĩa bảo tồn hiện vật lịch sử. Thực tế cũng chưa có tổ chức nào nhận trách nhiệm quản lý, bảo quản và khai thác các tác phẩm VHNT một cách khoa học. Trước tình trạng chung như vậy, các tác phẩm VHNT được giải thưởng của tỉnh Phú Thọ mới chỉ do cá nhân, tác giả tự bảo quản chứ chưa được tập hợp thành kho lưu trữ để quản lý, sử dụng khoa học. Đến nay, không ít tác phẩm bị thất lạc, hư hỏng hoặc xuống cấp. Vì thế rất cần sử dụng công nghệ thông tin để đánh dấu hóa, ghi chú, lưu giữ và bảo tồn theo công nghệ số, hệ thống mạng với ý nghĩa là hiện vật lịch sử.

Phú Thọ đã qua 7 mùa trao giải thưởng VHNT Hùng Vương- phần thưởng cao quý nhất của tỉnh cho các tác phẩm VHNT và giải thưởng VHNT 5 năm với hàng trăm giải thưởng của các chuyên ngành: Văn học (văn xuôi, thơ, phê bình lý luận), Nhiếp ảnh, Mỹ Thuật, Sân khấu. Như vậy việc ứng dụng CNTT xây dựng  đề tài khoa học, sưu tầm, phục chế, quản lý, lưu trữ và sử dụng các tác phẩm VHNT đoạt giải thưởng nhằm khẳng định và tôn vinh những thành tựu đạt được của VHNT và văn nghệ sỹ trong quá trình xây dựng và phát triển là cần thiết và cấp bách, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng về chân, thiện, mỹ, phục vụ hiệu quả sự nghiệp CNH- HĐH đất nước theo tinh thần Nghị quyết số 23 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Tỉnh ủy về “Tiếp tục xây dựng và phát triển Văn học - Nghệ thuật trong thời kỳ mới”. Đây cũng là sự lưu giữ các sự kiện “có một không hai” về thời sự, chính trị quan trọng của tỉnh, của đất nước; đánh dấu những thành công trên con đường nghệ thuật của các văn nghệ sỹ để cổ vũ họ tiếp tục sáng tạo nên những tác phẩm “để đời”, có giá trị nghệ thuật và nhân văn.