Bếp thân thiện với môi trường

 Đến cơ sở sản xuất bếp TK90 của ông Lê Văn  Hồng, khu 11, thị trấn Thanh Ba, huyện Thanh Ba, chúng tôi được “mục sở thị” những chiếc bếp TK90 tiết kiệm nhiên liệu, thân thiện với môi trường, mang lại lợi ích kinh tế - xã hội.

Ông Lê Văn Hồng vận hành máy tạo gân vỏ bếp.

Hiện nay, ở vùng nông thôn, miền núi, việc đun nấu chủ yếu vẫn dùng các loại bếp có sử dụng nguyên liệu hóa thạch, bếp đun củi truyền thống thường gây ảnh hưởng tiêu cực rất lớn đến môi trường và sức khỏe con người do phát thải một lượng lớn các khí độc như CO, CO2, khói, bụi ra môi trường xung quanh, đặc biệt là tiêu tốn rất nhiều chất đốt. Để đáp ứng các nhu cầu đun nấu, người dân ở vùng nông thôn thường phải khai thác, sử dụng nhiều gỗ, củi làm chất đốt là nguyên nhân của việc phá rừng, khai thác tràn lan tài nguyên thiên nhiên gây hệ lụy tiêu cực đến môi trường sống, tăng nguy cơ biến đổi khí hậu… Để đảm bảo an ninh năng lượng, Nhà nước luôn khuyến khích việc tìm kiếm các nguồn năng lượng mới, năng lượng sạch, tiết kiệm nguyên liệu và thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, công tác tìm kiếm các giải pháp nhằm sử dụng hợp lý các nguồn năng lượng mới, năng lượng tái tạo, nguyên liệu thay thế chưa có nhiều và chưa thể áp dụng, triển khai thực hiện triệt để trong đời sống của các hộ gia đình ở vùng nông thôn, miền núi.

Trong khi đó, nhu cầu sử dụng chất đốt phục vụ cho sinh hoạt, chăn nuôi là không thể thay thế và loại bỏ. Xuất phát từ những vấn đề trên, trong những năm qua, công tác nghiên cứu, ứng dụng, cải tiến các tiến bộ kỹ thuật trong lĩnh vực bếp đun tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường ở tỉnh bước đầu đã thu được nhiều kết quả, tạo tiền đề cho việc tiếp tục nghiên cứu, phổ biến và áp dụng rộng rãi. Sự ra đời của bếp đun cải tiến TK90 là  sản phẩm, thành tựu khoa học công nghệ có nhiều ý nghĩa. Với các tính năng và ưu điểm vượt trội so với các loại bếp khác như: Kết cấu gọn, độ bền cao, dễ thay thế; sử dụng được tất cả các loại chất đốt có nguồn gốc thực vật, phụ phẩm nông nghiệp như rơm rạ, cây khô, bào gỗ, mùn cưa, trấu, củi…; hiệu quả sử dụng cao, cùng lúc có thể đun được từ 2 - 3 nồi; hiệu suất nhiệt có ích từ 34% - 36% (bếp kiềng truyền thống chỉ đạt từ 11% - 13%); được thiết kế phù hợp với tất cả các gia đình vùng nông thôn, miền núi, (bếp đun gia đình, bếp phục vụ chăn nuôi, bếp tập thể, cơ quan, trường học, nhà hàng,…).

Bếp có nguyên lý hoạt động đơn giản nhưng tiết kiệm từ 50 - 70% chất đốt so với bếp thường, tiết kiệm 50% thời gian đun nấu; giảm từ 50 - 70% lượng khí thải, khói, bụi đã được kiểm nghiệm tại hội thảo của Liên minh bếp sạch toàn cầu. Đặc điểm nổi bật nhất của phương pháp sản xuất bếp đun cải tiến TK90 là thân thiện với môi trường vì không qua nung. Sản phẩm bền chắc do có sự liên kết giữa phụ gia và đất sét, trong quá trình sử dụng để đun nấu, bếp tiếp tục được sành hóa. Đây là nguyên nhân làm hạ giá thành sản phẩm, tạo sự cạnh tranh tốt hơn đối với các sản phẩm cùng loại trên thị trường hiện nay. Ông Lê Văn Hồng cho biết: “Cơ sở sản xuất bếp TK90 của ông mỗi năm làm ra khoảng 12.000 bếp các loại; hầu hết các khâu sản xuất được làm bằng máy nên sản phẩm đẹp và bền hơn; tạo công ăn việc làm  thường xuyên cho 6 lao động lành nghề.

Với hàng nghìn bếp đã cung cấp cho người dân vùng trung du, miền núi sử dụng để đun nấu, đã giảm đến 60 - 70% lượng củi sử dụng, giảm phát thải khí nhà kính, thời gian đun nấu nhanh hơn, bảo vệ sức khỏe cho người sử dụng; góp phần bảo vệ tài nguyên rừng trước nguy cơ bị khai thác làm chất đốt, bảo vệ tài nguyên đất và đa dạng sinh học. Việc sử dụng loại bếp tiết kiệm này cũng làm thay đổi thói quen, tập quán đun nấu lâu đời của người dân địa phương, qua đó tiết kiệm được tiền của, thời gian, góp phần xóa đói, giảm nghèo. Giá cả sản phẩm có tính cạnh tranh mạnh so với các loại sản phẩm thay thế khác (bếp gas, bếp than, bếp dầu, bếp điện…), giá chỉ từ 150.000 - 250.000 đồng/chiếc tùy loại và kích cỡ; chỉ sau một vài tháng sử dụng đã tiết kiệm được số tiền mua chất đốt đủ để mua bếp”.

Để đưa sản phẩm của mình đến gần với bà con, đặc biệt là bà con nghèo ở các vùng nông thôn xa xôi, ông  Lê Văn Hồng đã không ngừng cải tiến sản phẩm sao cho tiện lợi nhất. Sản phẩm bếp TK90 đã đoạt giải Nhất Cuộc thi sáng tạo kỹ thuật toàn quốc năm 1990, giải Nhì Cuộc thi "Phát hiện sáng kiến bảo vệ môi trường năm 2006", Bằng độc quyền giải pháp hữu ích do tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới WIPO trao tặng và là sản phẩm điển hình tiên tiến toàn quốc về bảo vệ môi trường năm 2010.