Khoa học và công nghệ góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm OCOP

Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được triển khai trên địa bàn tỉnh giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX), cơ sở sản xuất kinh doanh phát huy nội lực, đẩy mạnh phát triển các sản phẩm chủ lực, đặc trưng, các ngành nghề, dịch vụ nông thôn có lợi thế. Trong đó, khoa học và công nghệ (KH&CN) đóng vai trò quan trọng thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững sản phẩm OCOP.

Sản phẩm mì gạo Hùng Lô, TP Việt Trì đạt tiêu chuẩn OCOP bốn sao cấp tỉnh tăng cường ứng dụng KH&CN trong sản xuất.

Mục tiêu của Chương trình OCOP của tỉnh đặt ra là phấn đấu đến năm 2025 có 100% số xã trên địa bàn tỉnh có sản phẩm tham gia chương trình OCOP; tiếp tục củng cố, phát triển và nâng cao năng lực hoạt động của các chủ thể tham gia chương trình.

Sau bốn năm thực hiện, chương trình bước đầu đã đạt được những kết quả quan trọng, tạo được sức lan tỏa, tác động mạnh mẽ đến phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, thu hút được nhiều doanh nghiệp, cơ sở sản xuất đăng ký tham gia đánh giá, phân hạng sản phẩm và có nhiều sản phẩm OCOP đặc thù của địa phương được công nhận. Từ đó, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động nông thôn, bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống, nâng cao chất lượng, giá trị, sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường, tạo thêm nhiều việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân.

Từ năm 2019 đến nay, toàn tỉnh có 142 sản phẩm, nhóm sản phẩm được công nhận đạt OCOP cấp tỉnh, trong đó 46 sản phẩm xếp hạng bốn sao; 95 sản phẩm, nhóm sản phẩm xếp hạng ba sao; một sản phẩm tỉnh đang đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận xếp hạng cấp quốc gia năm sao.

Các sản phẩm khi tham gia Chương trình OCOP đều được đánh giá theo các tiêu chí cụ thể, được phân hạng và “gắn” sao nhằm giúp nhà sản xuất, người tiêu dùng định vị được chất lượng, danh tiếng của sản phẩm. Từ đó tạo động lực để các chủ thể nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm, trong đó KH&CN đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển, nâng cao chất lượng, giá trị và sức cạnh tranh của sản phẩm OCOP trên thị trường.

Thời gian qua, các chương trình, kế hoạch trọng tâm của ngành KH&CN đều tập trung hướng vào tư vấn, hỗ trợ cho các thành phần kinh tế có các sản phẩm hàng hoá chủ lực, đặc thù của tỉnh, trong đó đã tập trung tư vấn, hỗ trợ các nội dung mà các cơ sở đang cần. Cụ thể như hỗ trợ ứng dụng chuyển giao công nghệ, tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất và chế biến; hỗ trợ tạo lập, bảo hộ sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm bằng các hình thức như chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu hàng hóa; hỗ trợ áp dụng các hệ thống quản lý tiên tiến như hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001, hệ thống quản lý môi trường ISO 14001, hệ thống quản lý an toàn thực phẩm ISO 22000; hỗ trợ tiêu chuẩn hoá sản phẩm; hỗ trợ áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc, mã số mã vạch, thực hành nông nghiệp tốt, sản xuất hữu cơ...

Giai đoạn 2019-2022, Sở KH&CN thực hiện hướng dẫn các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đề xuất các dự án đổi mới công nghệ, tiến hành kiểm tra, thẩm định và trình UBND hỗ trợ 43 dự án đổi mới công nghệ của 43 doanh nghiệp với tổng kinh phí hỗ trợ là 15.370 triệu đồng. Hiện đã có trên 300 quy trình công nghệ được chuyển giao và áp dụng; trên 500 cán bộ được đào tạo về quy trình công nghệ, trên 10.000 lượt người được tập huấn kỹ thuật; 354 văn bằng được bảo hộ sở hữu trí tuệ trên địa bàn tỉnh; đã hỗ trợ bao bì cho 50 sản phẩm.

Trong chương trình OCOP, Sở KH&CN được UBND tỉnh giao nhiệm vụ chủ trì hỗ trợ thúc đẩy phát triển sản phẩm OCOP thuộc ngành hàng thủ công mỹ nghệ. Từ năm 2020 - 2022, Sở đã chỉ đạo triển khai tư vấn, hỗ trợ thành công HTX sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ từ tre, nứa Đỗ Xuyên, huyện Thanh Ba; HTX tre trúc VNS Phú Thọ của huyện Cẩm Khê và đã có 10 sản phẩm từ tre, trúc, nứa đạt tiêu chuẩn từ ba sao trở lên. Hiện nay, Sở KH&CN đang tiếp tục triển khai tư vấn, hỗ trợ cho HTX nón lá Sai Nga, huyện Cẩm Khê và làng nghề nón lá làng Rền, huyện Phù Ninh, phấn đấu kết thúc năm 2023 có thêm bốn sản phẩm nón lá đạt tiêu chuẩn từ ba sao trở lên.

Thực tế triển khai chương trình OCOP, cùng với nguồn lực hỗ trợ từ ngân sách, mỗi doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất kinh doanh đều mạnh dạn huy động các nguồn lực của mình và có nhiều cách làm hay, sáng tạo để đẩy mạnh ứng dụng KH&CN nhằm tạo ra các sản phẩm có giá trị, chất lượng cao.

Thời gian tới, Sở KH&CN sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo đẩy mạnh ứng dụng KH&CN vào sản xuất và đời sống nói chung và chương trình OCOP nói riêng theo đúng chương trình, kế hoạch UBND tỉnh đã phê duyệt. Trong đó, sẽ nghiên cứu, đề xuất một số nội dung tư vấn, hỗ trợ mới cho các chủ thể tham gia chương trình OCOP như hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số; hỗ trợ công cụ sản xuất thông minh, dịch vụ thông minh.

ThS. Khổng Danh Đạt - Phó Giám đốc Sở KH&CN