Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số: Động lực cho phát triển nhanh và bền vững

 Luật Khoa học công nghệ được ban hành ngày 18/6/2013 quy định ngày 18/5 hằng năm là Ngày Khoa học công nghệ Việt Nam. Ngày 22/12/2024 Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; theo đó xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chính cho phát triển nhanh và bền vững, tạo đột phá đưa đất nước bước vào kỷ nguyên giàu mạnh, thịnh vượng. Thực hiện kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, từ ngày 1/3/2025 Sở Khoa học và Công nghệ mới đi vào hoạt động trên cơ sở hợp nhất Sở Thông tin và Truyền thông và Sở Khoa học và Công nghệ. Những quyết sách chiến lược này đã mở ra một giai đoạn mới thay đổi căn bản, mang tính đột phá cho hoạt động của ngành Khoa học và Công nghệ tỉnh Phú Thọ nói riêng và cả nước nói chung.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Huy Ngọc tặng hoa chúc mừng thành lập Sở Khoa học và Công nghệ

Khoa học và công nghệ có vai trò quan trọng trong sự phát triển của xã hội ở mọi thời đại. Kể từ khi Đảng ta được thành lập và lãnh đạo cách mạng Việt Nam, công tác phát triển khoa học và công nghệ luôn được xem là nhiệm vụ hàng đầu. Trong giai đoạn hiện nay, hội nhập quốc tế ngày càng toàn diện, sâu rộng; Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang tác động mạnh mẽ vào mọi mặt của đời sống xã hội; công nghệ số làm thay đổi phương thức quản lý nhà nước, mô hình sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng và đời sống văn hóa, xã hội, trở thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế số, xã hội số. Trước bối cảnh đó, công tác phát triển của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số ngày càng trở nên bức thiết, trở thành yếu tố quyết định đến sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Tại tỉnh Phú Thọ, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản quan trọng mang tính định hướng, triển khai cụ thể các nhiệm vụ phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và coi là nhiệm vụ chính trị trọng tâm.

Hoạt động khoa học và công nghệ đã được triển khai đồng bộ và toàn diện trên tất cả lĩnh. Giai đoạn 2021 - 2025 triển khai thực hiện 129 nhiệm vụ cấp quốc gia và cấp tỉnh, hỗ trợ thực hiện 150 nhiệm vụ cấp cơ sở. Từ đó từng bước gắn kết với thực tế sản xuất, đời sống xã hội, hướng nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ phục vụ các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên phát triển của tỉnh. Nhiều kết quả nghiên cứu khoa học đã được ứng dụng phục vụ hiệu quả cho đầu tư phát triển; hoàn thiện quy trình công nghệ, cung cấp các giải pháp phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất; góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn, đổi mới công nghệ sản xuất trong các ngành công nghiệp, nâng cao giá trị và năng lực cạnh tranh của sản phẩm, giải quyết các vấn đề về xã hội.

Hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; tạo lập được môi trường thuận lợi để thúc đẩy, hỗ trợ quá trình hình thành và phát triển các loại hình doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới, tập trung vào các ngành, lĩnh vực tiềm năng, thế mạnh trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Chính quyền số, chuyển đổi số được triển khai sớm và đạt được nhiều kết quả tích cực. Các ứng dụng công nghệ, hệ thống điều hành điện tử đã được triển khai đồng bộ, thống nhất, liên thông từ cấp tỉnh đến cấp huyện, xã và được kết nối với các cơ quan trung ương. Các cơ sở dữ liệu dùng chung, cơ sở dữ liệu chuyên ngành tạo nền tảng phát triển chính quyền số được xây dựng, đảm bảo kết nối liên thông, chia sẻ và thống nhất từ trung ương tới địa phương. Hạ tầng số được đầu tư khá đồng bộ, làm nền tảng cho chuyển đổi số. Chính quyền số đã làm thay đổi lề lối, phương thức làm việc của các cơ quan Nhà nước từ thủ công sang môi trường điện tử, hiện đại. Kinh tế số được hình thành, phát triển nhanh, ngày càng trở thành bộ phận quan trọng của nền kinh tế. Hoàn thành phủ sóng thông tin di động và cung cấp hạ tầng Internet băng rộng cố định cáp quang tới 100% các thôn, bản.

Với những kết quả trong hoạt động, ngành Khoa học và Công nghệ đã góp phần tăng hạng các chỉ số của tỉnh. Năm 2024, trong 63 tỉnh, thành phố, Phú Thọ xếp thứ 8 về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI); xếp thứ 11 về Chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX); xếp thứ 17 về Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII); xếp thứ 18 về Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công (PAPI); xếp thứ 18 về Chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (SIPAS).

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm mang nhãn hiệu chứng nhận

“Chè Phú Thọ” tại Hội chợ Thương mại và sản phẩm OCOP Phú Thọ năm 2025

Với phương châm, khoa học công nghệ là nền tảng, đổi mới sáng tạo là động lực, chuyển đổi số là kết nối, con người là trung tâm, là chủ thể, thời gian tới, ngành Khoa học và Công nghệ Phú Thọ tập trung thực hiện những nhiệm vụ sau: Trước mắt, làm tốt nhiệm vụ hợp nhất Sở Khoa học và Công nghệ 3 tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình, làm tiền đề cho sự phát triển bền vững. Thực hiện rà soát, tổng kết, đánh giá để có cơ sở tham mưu cho tỉnh ban hành các chủ trương, cơ chế, chính sách nhằm tháo nút thắt, tạo hành lang thông thoáng, đột phá, tạo lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh, trong đó trọng tâm là triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Thực hiện đổi mới công nghệ theo hướng ứng dụng công nghệ mới, công nghệ sạch, công nghệ hiện đại. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao và phát triển công nghệ vào sản xuất, đặc biệt là công nghệ cao, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới và năng lượng mới, công nghệ thông tin; tiếp cận các công nghệ chủ chốt của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Tăng cường hạ tầng viễn thông, đáp ứng yêu cầu kết nối an toàn, bền vững. Phát triển ứng dụng trí tuệ nhân tạo dựa trên dữ liệu lớn đối với các ngành, lĩnh vực. Hoàn thành việc xây dựng Trung tâm dữ liệu tỉnh hiện đại. Quan tâm đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế tri thức, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và các lĩnh vực then chốt. Phát động phong trào “Bình dân học vụ số”, tạo sự lan tỏa, huy động toàn xã hội tham gia…

Phú Thọ đang thực hiện Đề án Sắp xếp các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình theo kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Sau hợp nhất, tỉnh Phú Thọ mở ra không gian, dư địa phát triển mới. Dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đang trong quá trình hoàn thiện; cùng với đó nhiều chính sách mới, quan trọng liên quan đến ngành sẽ được ban hành. Đây là những cơ hội rất lớn để ngành Khoa học và Công nghệ Phú Thọ bứt phá, khẳng định vai trò động lực trong sự nghiệp xây dựng và phát triển tỉnh trong giai đoạn mới./.

Nguyễn Minh Tường - Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ