Khắc phục nhiễu sóng, nâng cao trải nghiệm người dùng: iSpectra mang lại hiệu quả vượt trội

Đây là sáng kiến đột phá trong lĩnh vực viễn thông, đánh dấu lần đầu tiên trên thế giới một cơ quan quản lý nhà nước triển khai hệ thống giám sát tần số dựa trên dữ liệu kết nối trực tiếp với các nhà mạng.

Chiều ngày 4/9/2025, Cục Tần số vô tuyến điện (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã chính thức khai trương Hệ thống giám sát và phát hiện nhiễu thông tin di động iSpectra.

Giải quyết thách thức nhiễu sóng di động

Những năm gần đây, sự bùng nổ của mạng 4G, 5G cùng tốc độ đô thị hóa nhanh đã khiến tình trạng nhiễu sóng tại các trạm gốc gia tăng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dịch vụ. Việc xác định nguyên nhân và xử lý nhiễu trước đây mất nhiều thời gian, tốn kém nguồn lực của cả nhà mạng lẫn cơ quan quản lý.

Để khắc phục, Cục Tần số vô tuyến điện phối hợp cùng các doanh nghiệp viễn thông triển khai hệ thống iSpectra trong giai đoạn 2023–2025. Hệ thống biến các trạm BTS thành "sensor" giám sát, cho phép thu thập dữ liệu theo thời gian thực, phát hiện -cảnh báo - khoanh vùng và xử lý nguồn nhiễu nhanh chóng.

Đây là bước chuyển quan trọng từ phương thức quản lý thủ công sang quản lý dựa trên dữ liệu số, rút ngắn đáng kể thời gian xử lý, đồng thời tạo nền tảng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (Machine Learning) trong tương lai để dự đoán, phân loại và định vị nguồn nhiễu.

Hiệu quả bước đầu, hướng tới nền quản lý hiện đại

Theo thống kê, kể từ khi vận hành thử nghiệm từ tháng 4/2025, iSpectra đã giúp phát hiện 70 nguồn nhiễu, tăng 65% so với cùng kỳ năm 2024. Độ chính xác đạt 76% (cao hơn mức 65% trước đây), trong khi thời gian xử lý nhiễu giảm một nửa, tương đương tiết kiệm khoảng 1.080 giờ làm việc mỗi năm.

Ông Nguyễn Đạt, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) nhận định, việc đưa vào vận hành iSpectra không chỉ đảm bảo chất lượng dịch vụ mạng di động cho hơn 100 triệu người dân, mà còn là bước đi quan trọng trong quá trình chuyển đổi số công tác quản lý tần số quốc gia.

Đại diện VNPT cũng đánh giá, iSpectra là công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp doanh nghiệp viễn thông xử lý sự cố nhanh hơn, từ đó nâng cao trải nghiệm người dùng và đảm bảo tính ổn định của mạng lưới trong bối cảnh nhu cầu dữ liệu di động ngày càng lớn.

Trong giai đoạn tiếp theo, hệ thống sẽ được phát triển thêm các tính năng tích hợp AI để tự động khoanh vùng nguồn nhiễu, mở rộng giám sát cho mạng 5G, đồng thời xây dựng nền tảng quản lý tần số số hóa toàn diện từ đăng ký, cấp phép, giám sát đến phối hợp tần số quốc tế.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Lê Văn Tuấn, Cục trưởng Cục Tần số vô tuyến điện nhấn mạnh, việc khai trương hệ thống iSpectra là dấu mốc quan trọng, thể hiện quyết tâm đổi mới phương thức quản lý dựa trên công nghệ hiện đại. "Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp cùng các doanh nghiệp để mở rộng, hoàn thiện hệ thống, phục vụ mục tiêu phát triển hạ tầng số quốc gia và đáp ứng nhu cầu kết nối ngày càng cao của người dân".

Với những hiệu quả bước đầu, iSpectra được kỳ vọng trở thành công cụ then chốt trong quản lý phổ tần tại Việt Nam, góp phần bảo đảm chất lượng dịch vụ viễn thông, đồng thời khẳng định vai trò tiên phong của ngành khoa học và công nghệ trong quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Trung tâm Truyền thông KH&CN