Chung tay xây dựng môi trường số an toàn, lành mạnh và văn minh

Trong kỷ nguyên số, internet đã trở thành một phần tất yếu của đời sống xã hội, mang lại nhiều tiện ích to lớn trong học tập, làm việc, giải trí và giao tiếp. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển mạnh mẽ đó là những nguy cơ ngày càng gia tăng từ tội phạm và các hình thức lừa đảo trực tuyến với thủ đoạn tinh vi, khó lường, gây thiệt hại lớn cho người dân và tổ chức. Thực tế ấy đặt ra yêu cầu cấp thiết phải nâng cao nhận thức, trang bị kỹ năng và phát huy tinh thần chủ động của mỗi người dân trong việc bảo vệ mình và cùng chung tay xây dựng một môi trường số an toàn, lành mạnh, văn minh.

Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Công an tỉnh Phú Thọ tăng cường kiểm tra, hướng dẫn các sở, ngành, đơn vị trong việc nhận diện nguy cơ và nâng cao kỹ năng tự bảo vệ an toàn thông tin

Theo thống kê đến tháng 5/2025, Việt Nam có hơn 78,4 triệu người sử dụng internet, chiếm khoảng 80% dân số; hơn 72 triệu người dùng mạng xã hội và gần 170 triệu kết nối di động, tương đương 170% dân số. Những con số ấn tượng này cho thấy mức độ phổ cập internet và sự phát triển của không gian mạng ở nước ta, nhưng đồng thời cũng phản ánh “mảnh đất màu mỡ” để các đối tượng tội phạm công nghệ lợi dụng thực hiện hành vi phạm pháp luật.

Các lĩnh vực bị tấn công nhiều nhất bằng hình thức trực tuyến hiện nay gồm tài chính - ngân hàng (chiếm 45%), mạng xã hội và thương mại điện tử (35%), cùng các vụ giả mạo cơ quan Nhà nước, công an, tòa án, điện lực (20%). Đáng chú ý, trong 9 tháng năm 2025, trung bình mỗi ngày có từ 150 đến 200 vụ lừa đảo trực tuyến được phản ánh trên Cổng An ninh mạng quốc gia, cho thấy tình hình tội phạm trên không gian mạng đang diễn biến ngày càng phức tạp.

Các thủ đoạn lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm: Giả mạo người thân hoặc cơ quan Nhà nước để yêu cầu chuyển tiền; lừa đảo đầu tư tài chính, tiền ảo, đa cấp trực tuyến; giả danh nhân viên ngân hàng hoặc sàn thương mại điện tử; chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội; lừa đảo tình cảm, tống tiền qua mạng; thậm chí dựng các tình huống “bắt cóc ảo” để đe dọa nạn nhân. Dù dưới bất kỳ hình thức nào, mục tiêu cuối cùng của tội phạm mạng vẫn là chiếm đoạt tài sản, thông tin cá nhân và dữ liệu riêng tư của người dùng.

Hậu quả của lừa đảo trực tuyến không chỉ dừng lại ở thiệt hại vật chất. Nhiều nạn nhân bị mất hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng, rơi vào trạng thái hoảng loạn, xấu hổ, trầm cảm. Sự gia tăng của các vụ việc như vậy cũng khiến niềm tin xã hội suy giảm, người dân lo ngại, mất lòng tin vào các giao dịch điện tử và các dịch vụ trực tuyến. Bên cạnh đó, uy tín của các cơ quan, doanh nghiệp bị giả mạo cũng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng, làm tổn hại đến hình ảnh và niềm tin của khách hàng, đối tác.

Trước tình hình đó, việc tăng cường các biện pháp phòng ngừa, chủ động bảo vệ trên không gian mạng là yêu cầu cấp thiết. Đối với các cơ quan, tổ chức, cần tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về an toàn hệ thống thông tin; tăng cường quản trị an ninh mạng nội bộ, phân quyền truy cập rõ ràng và thường xuyên rà soát các lỗ hổng bảo mật. Đồng thời, phải xây dựng quy trình phản ứng nhanh khi bị tấn công mạng hoặc phát hiện hành vi lừa đảo trực tuyến, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để xử lý kịp thời. Việc tuyên truyền, tập huấn định kỳ về nhận diện rủi ro mạng, hướng dẫn cách xử lý tình huống và giáo dục kỹ năng số, văn hóa mạng cho học sinh, sinh viên, người lao động, người cao tuổi cũng là những biện pháp quan trọng nhằm nâng cao khả năng phòng vệ của cộng đồng.

Đại diện Công an tỉnh thảo luận về nội dung an ninh mạng tại hội thảo “Để chuyển đổi số gần dân hơn”

Với mỗi cá nhân, điều quan trọng nhất là nâng cao nhận thức và kỹ năng tự bảo vệ khi tham gia môi trường mạng. Người dùng cần tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, số tài khoản ngân hàng, mã OTP, mật khẩu cho bất kỳ ai qua điện thoại, mạng xã hội hay email; không bấm vào các liên kết lạ, không quét mã QR không rõ nguồn gốc; thiết lập xác thực hai lớp, sử dụng mật khẩu mạnh và thường xuyên thay đổi để giảm thiểu rủi ro bị chiếm quyền truy cập. Bên cạnh đó, nên thường xuyên theo dõi các thông tin cảnh báo từ Bộ Công an và các cơ quan chức năng, đồng thời kịp thời trình báo cơ quan Công an khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ bị lừa đảo để được hỗ trợ xử lý sớm nhất.

Không gian mạng là nơi kết nối, sáng tạo và chia sẻ tri thức, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu người dùng chủ quan, thiếu cảnh giác. Mỗi cán bộ, đảng viên và người dân cần chủ động tiếp cận thông tin chính thống, cẩn trọng trong từng thao tác trực tuyến, không chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng, đồng thời, cảnh giác với các dấu hiệu bất thường. Khi mỗi cá nhân đều có ý thức tự bảo vệ và hành động có trách nhiệm sẽ cùng nhau xây dựng một môi trường số an toàn, lành mạnh và văn minh, góp phần bảo vệ thành quả của công cuộc chuyển đổi số và phát triển đất nước trong thời đại số.

Theo phutho.gov.vn