Hoàn thiện hành lang pháp lý cho đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo

Hoàn thiện hành lang pháp lý cho đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo

Để xây dựng và triển khai chính sách phát triển đổi mới sáng tạo (ĐMST), khởi nghiệp sáng tạo (KNST) hiệu quả, các từ ngữ, đối tượng liên quan đến ĐMST và KNST cần được xác định theo đúng bản chất, nội hàm, và chuẩn hóa tại văn bản quy phạm pháp luật.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh chủ trì Hội thảo.

Từ ngày 12/02-14/02/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tổ chức Hội thảo lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định một số nội dung về ĐMST và KNST (Nghị định) tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh, với sự tham gia của các đại biểu là đại diện lãnh đạo các địa phương, các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân liên quan đến ĐMST và KNST trên cả nước. 

Khi quy mô nền kinh tế của nước ta còn nhỏ, hoạt động ĐMST, KNST đã được thực hiện nhưng lồng ghép trong hoạt động KH&CN, gắn với Luật KH&CN. Hiện nay, các khái niệm liên quan đến ĐMST, KNST đang được sử dụng, đề cập  trong các văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản hành chính nhưng thiếu thống nhất, chưa được chuẩn hóa, như: sử dụng nhiều tên gọi khác nhau cho một loại đối tượng; một số đối tượng được đề cập nhưng chưa được giải thích từ ngữ; một đối tượng được giải thích từ ngữ tại các văn bản khác nhau nhưng không thống nhất hoặc không rõ nội hàm; một số đối tượng có nội hàm không tương đồng với tên gọi và hoạt động... gây ra nhầm lẫn, khó khăn trong quản lý và thực thi các cơ chế, chính sách liên quan đến ĐMST và KNST. 

Theo Thứ trưởng Hoàng Minh, để ĐMST và KNST thực sự là động lực đổi mới mô hình tăng trưởng, tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế, cần tiếp tục cụ thể hoá các chủ trương, đường lối của Đảng, nghị quyết của Quốc hội, cần phân định rõ ĐMST với KH&CN. Đồng thời phải xác định, làm rõ các đối tượng ĐMST, KNST đã có, đồng bộ hóa các nội dung chưa thống nhất và phân tán trong các văn bản quy phạm pháp luật khác nhau, bổ sung các đối tượng mới phát sinh liên quan đến ĐMST, KNST nhằm áp dụng các biện pháp quản lý phù hợp, thúc đẩy quá trình chuyển đổi tri thức, công nghệ thành giá trị, đáp ứng vai trò dẫn dắt sự phát triển kinh tế - xã hội.

Với tình thực thực tiễn như trên, Chính phủ đã giao Bộ KH&CN chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan xây dựng Nghị định của Chính phủ quy định một số nội dung về ĐMST và KNST tại Nghị quyết 65/NQ-CP ngày 7/5/2024 của phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4/2024. Đến nay, dự thảo Nghị định đã hoàn thiện và gửi xin ý kiến từ các Bộ, ngành, cơ quan thuộc Chính phủ, các UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Sở KH&CN các địa phương; các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân liên quan đến ĐMST và KNST.

Mục tiêu của Nghị định nhằm giải quyết 5 nhóm vấn đề: Chuẩn hóa lại các thuật ngữ, làm rõ, thống nhất nội hàm liên quan đến ĐMST và KNST; Phân loại các đối tượng liên quan đến ĐMST, KNST để phục vụ quản lý nhà nước và xây dựng chính sách; Xác định các đối tượng liên quan đến ĐMST, KNST trên cơ sở quy định các tiêu chí để xác định đối tượng phù hợp với bản chất, nội hàm; Thực hiện việc công nhận đối với các tổ chức ĐMST, KNST để được hưởng ưu đãi tương ứng với đúng đối tượng đã được quy định; Thúc đẩy ĐMST và KNST: thể chế hóa một số chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về các sự kiện liên quan đến ĐMST, KNST.

Toàn cảnh Hội thảo tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP. HCM.

Tại các Hội thảo, các đại biểu thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, trách nhiệm cao, trên tinh thần xây dựng, khách quan nhằm đề xuất kiến nghị thiết thực, góp phần hệ thống hoá các quy định pháp luật về ĐMST và KNST hiện nay. Từ thực tiễn của các tổ chức hoạt động liên quan đến ĐMST và KNST, các đại biểu đều nhất trí với sự cấp thiết của việc ban hành Nghị định nhằm chuẩn hóa từ ngữ, xác định các đối tượng trong hệ thống ĐMST, hệ sinh thái KNST theo đúng nội hàm. Đồng thời, cần thiết phải công nhận để các đối tượng được hưởng cơ chế, chính sách đã được quy định và bổ sung các cơ chế, chính sách phù hợp cho từng đối tượng trong thời gian tới.

Các đại biểu thảo luận tại Hội thảo.

Kết quả của các Hội thảo sẽ đóng góp quan trọng vào việc hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định một số nội dung về ĐMST và KNST, bảo đảm sự thống nhất giữa Nghị định mới và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan, đảm bảo việc khả thi, thực hiện có hiệu quả trong giai đoạn tới.

Phát triển KH,CN, ĐMST và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách đẩy mạnh ứng dụng, phát triển KH&CN, thúc đẩy ĐMST và chuyển đổi số, chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc sớm ban hành Nghị định quy định một số nội dung về ĐMST và KNST sẽ góp phần tạo đột phá phát triển KH,CN, ĐMST và chuyển đổi số và hiện thực hoá Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH,CN, ĐMST và chuyển đổi số quốc gia, để đưa đất nước phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới.

Nguồn: Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN, Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo.