Ủy ban nhân dân tỉnh phú thọ
Sở khoa học và công nghệ
 SỞ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TỈNH PHÚ THỌ
ủy ban nhân dân tỉnh phú thọ
sở khoa học và công nghệ
Thứ Năm, 12/04/2018
Từ viết tắt
Xem với cỡ chữ
Đọc bài viết
Tương phản

"Đánh thức" nghiên cứu "ngủ trong ngăn kéo"


 Có hay không tình trạng kết quả nghiên cứu khoa học “bỏ ngăn kéo”, không có giá trị áp dụng vào thực tiễn? - Đó là câu hỏi được nhiều đại biểu chất vấn tại kỳ họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra ngày 19-3-2018.

 

Thừa nhận tình trạng "bỏ ngăn kéo" là vấn đề khiến người trong ngành trăn trở, nhưng theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh, nhiều công trình nghiên cứu khoa học đã được "đánh thức" đúng lúc, tạo nên những thành tựu trong thực tiễn.

Từ nghiên cứu “bỏ ngăn kéo”…

Một đề tài hay một công nghệ có thể phát huy hiệu quả trong đời sống hay không phụ thuộc vào nhiều vấn đề, trong đó có ba yếu tố quan trọng: Nhu cầu của thị trường; năng lực tiếp thu của doanh nghiệp và khả năng sáng tạo của các nhà khoa học. Ông Nguyễn Thiện Thành, Giám đốc Văn phòng các chương trình trọng điểm cấp Nhà nước chia sẻ: Nghiên cứu khoa học và công nghệ có tính đặc thù là hiệu quả luôn có độ trễ. Kết quả nghiên cứu dù có tốt, có hay đến mấy nhưng khi chưa hội tụ được ít nhất ba yếu tố kể trên thì vẫn tạm thời “nằm im” hoặc không phát huy được hiệu quả. Thời gian để hội tụ được các yếu tố này có thể là 1 năm, 5 năm, thậm chí lâu hơn. Chưa kể, khoảng thời gian cần thiết để các nhà khoa học có được một kết quả nghiên cứu đạt đến “độ chín” cũng có thể mất từ 3 đến 5 năm nữa. Điều này dễ dẫn đến ý hiểu là kết quả bị “xếp vào ngăn kéo”.
 

Việt Nam là nước thứ tư trên thế giới sản xuất thành công vắc xin Rotavin - M1 phòng bệnh tiêu chảy. Ảnh: Thái Hiền

 

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Thiện Thành, nói như vậy không phải là để biện minh cho những gì được cho là thiếu hiệu quả, và đây cũng chưa phải là tình trạng phổ biến, đặc biệt là trong bối cảnh cơ chế quản lý từ khâu đặt hàng đến nghiệm thu của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) đã có nhiều đổi mới trong thời gian gần đây.

Nguyên Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Quân từng trả lời chất vấn tại Quốc hội, cho biết: Đề tài “bỏ ngăn kéo” có ba loại, trong đó một loại xấu là nghiên cứu không vì cuộc sống, nghiên cứu “cắt dán”, sao chép hoặc gian dối. Có hai loại mang tính tất yếu và không phải là xấu, đó là nghiên cứu cơ bản phải đi trước, làm tiền đề cho nghiên cứu ứng dụng, và nghiên cứu ứng dụng nhưng phải chờ cơ hội đầu tư để được thương mại hóa. Loại thứ 2 có thời gian nằm chờ ngắn hạn hơn là những nghiên cứu ứng dụng đang chờ cơ hội tìm kiếm nhà đầu tư. Nhà khoa học có thể nghiên cứu rất thành công, nhưng nếu không có người đầu tư thì kết quả chỉ dừng ở phòng thí nghiệm...

“Khó tránh tình trạng lợi dụng việc nọ việc kia để đề xuất đề tài vì lợi ích cá nhân. Vấn đề là phải hạn chế điều này, và nếu phát hiện ra thì phải xử lý nghiêm để tránh tái diễn...”, ông Nguyễn Thiện Thành nhấn mạnh.

... đến những thành tựu mang tính dẫn đầu

Gần đây, báo chí nói nhiều đến công trình nghiên cứu cây thuốc Trinh nữ hoàng cung của Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Trâm và Công ty Thiên Dược với kết quả là sản phẩm viên nang Crila chữa u xơ tử cung và tiền liệt tuyến được Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm của Mỹ (FDA) cấp phép đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang thị trường của nước này, được trao tặng “Biểu tượng vàng vì sự nghiệp chăm sóc sức khỏe cộng đồng”. Doanh thu của sản phẩm trong năm 2016 và 2017 lên đến gần 100 tỷ đồng.

Không nhiều người biết rằng việc đầu tư nghiên cứu này đã bắt đầu từ năm 1999. Trải qua 17 năm, thông qua 7 nhiệm vụ KH-CN, Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Trâm mới phát triển được viên nang Crila và vùng nguyên liệu để sản xuất ra nó. Như vậy, có thể thấy độ trễ từ kết quả đề tài khoa học đầu tiên đến khi có sản phẩm là khoảng 15 năm. Thậm chí, năm 2010, sau khi kết thúc 5 nhiệm vụ KH-CN, đã có nhiều ý kiến cho rằng kết quả nghiên cứu này thuộc diện “đưa vào ngăn kéo”.

Một ví dụ khác: Vào năm 2013, lần đầu tiên vắc xin Rotavin - M1 phòng bệnh tiêu chảy được đưa ra thị trường. Đây là loại vắc xin đầu tiên tại nước ta được nghiên cứu và sản xuất thành công từ chủng vi rút của người Việt Nam, phù hợp với người Việt. Thành công này đánh dấu bước ngoặt trong ngành Vắc xin học. Việt Nam là nước thứ hai của Châu Á, là một trong bốn nước trên thế giới (sau Mỹ, Bỉ, Trung Quốc) tự sản xuất được loại vắc xin này. Để có được kết quả đó, các nhà khoa học đã trải qua 16 năm nghiên cứu (bắt đầu từ năm 1998). Vào năm 2008 (sau khi kết thúc 3 đề tài), hiệu quả nghiên cứu gần như bằng không và kết quả thu được từ đề tài nghiên cứu đầu tiên vẫn được coi là “bỏ ngăn kéo”.

Việc ghép tạng được các nhà khoa học Việt Nam bắt đầu nghiên cứu từ năm 1991. Năm 1992, thông qua nhiệm vụ KH-CN, ca ghép thận đầu tiên được thực hiện tốt đẹp. Tuy nhiên, mãi đến những năm 2000, kỹ thuật này mới được phát triển thành công trong 12 bệnh viện. Đến nay, 18 bệnh viện trong cả nước đã ứng dụng thành công kỹ thuật này.

Kế tiếp thành công của kỹ thuật ghép thận, ngành KH-CN tiếp tục hướng tới các kỹ thuật cao hơn: Ghép gan thành công vào năm 2004, ghép tim thành công vào năm 2010, ghép thận từ người cho chết não thành công vào năm 2010, ghép khối tụy và thận từ người cho chết não thành công vào 2014. Đặc biệt, năm 2017, từ một nhiệm vụ KH-CN, lần đầu tiên tại Việt Nam có ca ghép phổi từ người cho sống được thực hiện thành công... Những kết quả nói trên đã chấm dứt giai đoạn tụt hậu về trình độ ghép tạng của các nhà khoa học Việt Nam so với thế giới.

Thành tựu KH-CN cần có thời gian để ứng dụng vào thực tiễn. Việc hiểu rõ tính đặc thù giúp chúng ta xác định thái độ kiên nhẫn, kiên trì đầu tư để có được kết quả nghiên cứu có ích cho đời sống. Tất nhiên, bên cạnh đó, cần duy trì thái độ kiên quyết “nói không” với những đề tài được "vẽ" ra để trục lợi./.

Lượt xem: 176



BÀI VIẾT KHÁC
Từ hợp nhất địa giới đến hợp lực phát triển công nghệ cao
Từ hợp nhất địa giới đến hợp lực phát triển công nghệ cao

PhuthoPortal - Việc hợp nhất 3 tỉnh Vĩnh Phúc, Hòa Bình và Phú Thọ thành tỉnh Phú Thọ mới không chỉ là bước đi chiến lược trong tổ chức hành chính mà còn mở ra một cực tăng trưởng công nghệ cao đầy tiềm năng tại khu vực phía Bắc. Sở hữu vị trí “vàng”, hạ tầng đồng bộ, môi trường đầu tư thông thoáng và tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp, Phú Thọ đang từng bước vươn mình thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao và logistics hiện đại hàng đầu khu vực.

Ngày 09/07/2025
Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông tiếp và làm việc với Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam
Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông tiếp và làm việc với Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam

PhuthoPortal - Ngày 8/7/2025, đồng chí Trần Duy Đông - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh có buổi tiếp và làm việc với đoàn công tác Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam do đồng chí Đỗ Chí Thanh - Phó Tổng Giám đốc làm trưởng đoàn.

Ngày 09/07/2025
Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông chỉ đạo triển khai đồng bộ các phương án, đảm bảo hoạt động ổn định sau sáp nhập
Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông chỉ đạo triển khai đồng bộ các phương án, đảm bảo hoạt động ổn định sau sáp nhập

Ngày 7/7/2025, đồng chí Trần Duy Đông - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì hội nghị nghe các sở, ngành báo cáo một số nội dung liên quan đến công tác đảm bảo hoạt động của tỉnh Phú Thọ sau khi sáp nhập.

Ngày 08/07/2025
Đồng hành với nhân dân trong sắp xếp chính quyền hai cấp
Đồng hành với nhân dân trong sắp xếp chính quyền hai cấp

Chiến dịch “Thanh niên tình nguyện hè” năm nay diễn ra đúng lúc cả nước khẩn trương triển khai sắp xếp đơn vị hành chính 2 cấp, tổ chức Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng. Đây là thời cơ và cũng là thách thức lớn đối với tổ chức Đoàn, Hội trong kiện toàn bộ máy, ổn định tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động.

Ngày 07/07/2025
Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông chủ trì phiên họp thường kỳ đánh giá tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2025
Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông chủ trì phiên họp thường kỳ đánh giá tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2025

PhuthoPortal - Ngày 4/7/2025, dưới sự chủ trì của đồng chí Trần Duy Đông - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, UBND tỉnh họp phiên thường kỳ cho ý kiến về kết quả công tác chuẩn bị và vận hành Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; báo cáo tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2025; các phương án, kịch bản tăng trưởng 6 tháng cuối năm 2025 cùng nhiều nội dung quan trọng khác.

Ngày 07/07/2025
EVN cảnh báo thủ đoạn lừa đảo mới lợi dụng việc sáp nhập tỉnh, thành
EVN cảnh báo thủ đoạn lừa đảo mới lợi dụng việc sáp nhập tỉnh, thành

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết thời gian gần đây, xuất hiện hiện tượng một số đối tượng xấu đã lợi dụng thông tin về việc các địa phương sáp nhập, điều chỉnh địa giới hành chính để thực hiện hành vi lừa đảo, giả danh nhân viên điện lực yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin cá nhân nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của khách hàng.

Ngày 04/07/2025
Thông báo đường dây nóng Lịch tiếp công dân Phổ biến giáo dục pháp luật Phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học Mời tham dự CĐS 2025 ​Cuộc thi trực tuyến "Tìm hiểu về Bộ, ngành Tư pháp" Chung tay cải cách thủ tục hành chính Cẩm nang tiết kiệm điện trong văn phòng - công nghiệp - toà nhà năm 2025 Cẩm nang tiết kiệm điện cho hộ gia đình Thống kê KHCN Kết quả thực hiện nhiệm vụ KHCN Nhiệm vụ KHCN đang tiến hành Thông tin KHCN Du Lịch Điện Biên

Liên kết trang

PAKN đã trả lời

0

PAKN đang xử lý

2

PAKN từ chối xử lý

0