Quy hoạch phát triển rừng đặc dụng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn

Phú Thọ có 17.300ha rừng đặc dụng có hệ sinh thái đa dạng, phong phú có giá trị bảo tồn nguồn gen, đa dạng sinh học, gắn với danh lam thắng cảnh phục vụ du lịch, nghiên cứu khoa học và bảo vệ môi trường sinh thái, làm giảm các tác động và những rủi ro của thiên tai. Để khai thác hết giá trị các khu rừng đặc dụng góp phần vào chiến lược phát triển kinh tế - xã hội lâu dài cần tiến hành quy hoạch, đầu tư phát triển.

Vườn Quốc gia Xuân Sơn - nơi có nhiều tiềm năng lâm nghiệp cần được quy hoạch để phát triển KT-XH.

Qua tổng hợp và khảo sát tổng diện tích 17.301,7ha rừng đặc dụng gồm đất lâm nghiệp: 16.578,4ha, đất ngoài lâm nghiệp: 723,3ha. Trong đó, Vườn quốc gia Xuân Sơn 15.048,0ha, Khu rừng Quốc gia Đền Hùng 538ha; Khu cảnh quan Núi Nả huyện Hạ Hòa 670,0 ha và Khu vực văn hóa lịch sử Phục Cổ huyện Yên Lập 330,0 ha. Thực vật rừng đặc dụng có 2.245 loài, 1.164 chi và 399 họ; 71 loài thực vật quý hiếm. Động vật có 514 loài, 115 họ và 36 bộ; 52 loài động vật quý hiếm. 3 khu rừng đặc dụng có bộ máy tổ chức quản lý (Vườn quốc gia Xuân Sơn, Khu DTLS Đền Hùng, Trung tâm khoa học lâm nghiệp vùng Trung tâm Bắc bộ) còn 2 khu do chính quyền địa phương quản lý.

 Thông qua các chương trình nghiên cứu và đầu tư trong những năm qua, đã bảo tồn hệ sinh thái rừng hiện có, bảo tồn đa dạng sinh học; kết cấu hạ tầng từng bước được xây dựng hoàn thiện, nhận thức của người dân trong công tác bảo vệ và phát triển rừng được nâng cao.

Tuy nhiên, các khu rừng đặc dụng vẫn đang đối mặt với những thách thức, đó là cơ sở hạ tầng và trang thiết bị đã được đầu tư nhưng chưa đáp ứng yêu cầu bảo tồn và phát triển rừng trong giai đoạn mới; cơ cấu tổ chức chưa thống nhất, biên chế cán bộ, công nhân viên của một số khu rừng còn thiếu; sức ép của các hoạt động sản xuất nông nghiệp đang tiềm ẩn những nguy cơ xâm lấn, ảnh hưởng đến hệ sinh thái, đa dạng sinh học; cuộc sống của người dân trong các khu rừng đặc dụng và vùng đệm còn nhiều khó khăn… Vì vậy trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội nói chung, lâm nghiệp đến năm 2020 nói riêng vấn đề quy hoạch phát triển rừng đặc dụng là cần thiết  nhằm xác định rõ mục tiêu, nội dung, nhiệm vụ để tổ chức thực hiện phát triển hiệu quả rừng đặc dụng trong giai đoạn tới.

Mục tiêu quy hoạch nhằm bảo tồn và phát triển bền vững các khu rừng đặc dụng đến năm 2020 theo mục tiêu: Bảo tồn các hệ sinh thái ,nguồn gen đặc hữu, quý, hiếm và tính đa dạng sinh học của rừng, đồng thời khai thác lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, tài nguyên rừng, giá trị di tích lịch sử, văn hóa bản địa và các nguồn lực... để phát triển du lịch, tạo việc làm nâng cao đời sống nhân dân trong vùng góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương, giữ vững trật tự xã hội và an ninh quốc phòng.

 Về lâm nghiệp các khu bảo tồn tập trung nghiên cứu tập đoàn cây trồng mọc nhanh và cây trồng bản địa, thông qua các biện pháp kỹ thuật công nghệ trồng, phục hồi, làm giàu, cải tạo và quản lý bền vững rừng tự nhiên, rừng trồng và nông lâm kết hợp. Trước mắt tập trung trồng mới rừng tại Vườn quốc gia Xuân Sơn với tổng diện tích 596,5 ha; trồng rừng thay thế bằng cây bản địa 198,7 ha, tại Khu rừng cảnh quan Núi Nả, Khu rừng văn hóa lịch sử huyện Yên Lập và Khu rừng quốc gia Đền Hùng; khoanh nuôi phục hồi rừng tự nhiên bình quân 1.141,0 ha/năm; bảo vệ rừng bình quân 15.182 ha/năm. Đi đôi với quản lý, phát triển cần đẩy mạnh hoạt động dịch vụ du lịch sinh thái, nghiên cứu khoa học, giáo dục bảo tồn và môi trường, tạo động lực phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, xây dựng khu vực hành chính, cơ sở phục vụ quản lý bảo vệ rừng, hỗ trợ phát triển KT - XH, xây dựng các mô hình nông lâm, phát triển nguồn nhân lực, tạo ra phương thức, nguồn thu mới để đảm bảo cơ bản cho các hoạt động sự nghiệp quản lý, bảo tồn và phát triển rừng trong thời gian tới để tổ chức quản lý khu rừng đảm bảo tính ổn định bền vững các khu rừng đặc dụng, phù hợp với thực tiễn và các tiêu chí phân loại theo quy định của Nhà nước, từ đó góp phần tổ chức quản lý và thực hiện tốt việc bảo tồn và phát triển rừng đặc dụng. Có chương trình đầu tư xây dựng đúng đối tượng, đúng trọng tâm, trọng điểm nhằm bảo tồn, phát triển và nâng cao các giá trị về đa dạng sinh học, bảo tồn nguồn gen động thực vật quý hiếm. Phát triển các loại hình dịch vụ du lịch, tạo việc làm và góp phần phát triển kinh tế xã hội của các địa phương.

Nội dung thực hiện gồm những vấn đề chủ yếu: Giao khoán bảo vệ và bảo tồn theo hướng tăng cường công tác bảo vệ rừng, bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng; phục hồi các hệ sinh thái nhằm tăng diện tích rừng, tăng độ che phủ mặt đất, tạo cảnh quan, ngăn chặn việc tái lấn chiếm trồng cây nông nghiệp, bảo tồn nguồn gen, cải tạo môi trường sinh sống cho các loài động vật hoang dã và khả năng phòng hộ đầu nguồn của các con sông lớn trong khu vực.

Để đạt mục tiêu của chương trình cần tập trung quy hoạch xây dựng kết cấu hạ tầng và trang thiết bị phục vụ hoạt động bảo tồn và phát triển rừng bao gồm: Nhà làm việc cho cán bộ quản lý bảo tồn và phát triển rừng, các trạm bảo vệ rừng kết hợp với điểm dừng chân của khách du lịch sinh thái trên các tuyến đường đi bộ… đường tuần tra canh gác kết hợp du lịch sinh thái và các công trình phụ trợ khác, mua sắm trang thiết bị phục vụ công tác bảo tồn và phát triển rừng và phát triển KT-XH vùng đệm cải thiện đời sống kinh tế của người dân, đồng thời nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích trong công tác bảo tồn và phát triển rừng đặc dụng.

  Nhiều năm qua các khu rừng đặc dụng của tỉnh đã có vai trò rất lớn trong phát triển kinh tế xã hội của tỉnh. Năm 2012, rừng đặc dụng gắn với Khu di tích lịch sử Đền Hùng được UNESCO công nhận là di tích văn hóa nhân loại, Vườn Quốc gia Xuân Sơn được Chính phủ cho phép đầu tư xây dựng kết nối với Đền Hùng thành điểm đến du lịch về cội nguồn dân tộc. Đây là cơ hội lớn để phát triển các khu rừng đặc dụng, do vậy với việc quy hoạch phát triển các khu rừng đặc dụng sẽ có ý nghĩa quan trọng làm tiền đề để khai thác tiềm năng, góp phần phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.