Khơi thông động lực trong kỷ nguyên số

Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế và chuyển đổi số toàn diện, tỉnh Phú Thọ xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là những trụ cột chiến lược, động lực đột phá để phát triển nhanh, bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế địa phương. Với tư duy đổi mới, hành động quyết liệt, sự lãnh đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền các cấp, Phú Thọ đã đạt được những kết quả toàn diện, vững chắc, từng bước định hình vị thế mới trong kỷ nguyên số.

Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ sản xuất mía giống bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật

Nền tảng vững chắc

Mấy năm gần đây, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã không ngừng được thúc đẩy, đầu tư chiều sâu, từng bước trở thành động lực trực tiếp của tăng trưởng kinh tế, nâng cao hiệu quả quản trị và chất lượng đời sống Nhân dân. Trên cơ sở bám sát mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ chủ động tham mưu xây dựng, triển khai nhiều chương trình, đề án, chính sách và nhiệm vụ cụ thể, trong đó tập trung vào ba trụ cột: Quản lý nghiên cứu và ứng dụng; phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ; khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi số.

Hoạt động khoa học và công nghệ đạt nhiều kết quả thực chất, nổi bật là việc triển khai gần 400 nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp tỉnh và quốc gia, trong đó nhiều kết quả nghiên cứu được ứng dụng ngay vào sản xuất - kinh doanh, đóng góp rõ nét vào tăng năng suất lao động, giảm chi phí, tạo giá trị gia tăng. Đặc biệt, khoa học và công nghệ không chỉ giới hạn trong lĩnh vực công nghiệp - nông nghiệp mà còn được vận dụng sáng tạo trong bảo tồn văn hóa truyền thống, phục dựng di sản, số hóa lễ hội và hiện vật, góp phần phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của vùng Đất Tổ. Tỉnh đẩy mạnh xây dựng và phát triển thương hiệu cho hơn 90 sản phẩm đặc sản vùng miền như: Bưởi Đoan Hùng, chè Long Cốc, đông trùng hạ thảo Vĩnh Phúc… thông qua đăng ký nhãn hiệu tập thể, chỉ dẫn địa lý và truy xuất nguồn gốc bằng mã QR. Đây là bước đi quan trọng giúp nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp, gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

Nhờ ứng dụng khoa học kỹ thuật, chất lượng bưởi Đoan Hùng - đặc sản của tỉnh Phú Thọ được khẳng định trên thị trường, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng

Lĩnh vực đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp ghi nhận nhiều tín hiệu khởi sắc với việc hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cấp tỉnh. Việc tổ chức thành công TechFest Vĩnh Phúc 2024 với chủ đề “Đổi mới tiên phong, khát vọng vươn lên” thu hút hàng chục nhóm khởi nghiệp, doanh nghiệp sáng tạo là minh chứng rõ nét cho sự lan tỏa tư duy đổi mới trong cộng đồng doanh nghiệp. Đến nay, toàn tỉnh có 57 tổ chức khoa học và công nghệ, 24 doanh nghiệp khoa học và công nghệ và 6 doanh nghiệp công nghệ cao hoạt động hiệu quả, tạo nền tảng cho sự phát triển của nền kinh tế tri thức.

Trong khi đó, chuyển đổi số - một trụ cột quan trọng khác đã có bước chuyển rõ nét, toàn diện trên cả ba trụ cột: Chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Tỷ lệ phủ sóng di động toàn tỉnh đạt 99%, mạng 5G được triển khai tại 170 trạm phát sóng, tỷ lệ người dân sử dụng điện thoại thông minh đạt 89%, hạ tầng số từng bước hiện đại hóa đồng bộ, tạo nền tảng phổ cập dịch vụ số.

Chính quyền điện tử theo mô hình hai cấp được vận hành hiệu quả từ tỉnh tới 148 xã, phường, với trên 85,8% hồ sơ hành chính được giải quyết trực tuyến. Chỉ số hài lòng của người dân, doanh nghiệp đạt mức khá (76,25 điểm), phản ánh hiệu quả rõ rệt trong xây dựng nền hành chính phục vụ. Các ngành: Y tế, Giáo dục, Du lịch chủ động ứng dụng công nghệ số; 100% trường học sử dụng phần mềm quản lý; 12 cơ sở y tế triển khai bệnh án điện tử và chẩn đoán bằng trí tuệ nhân tạo; cổng du lịch thông minh Myphutho.vn được tích hợp các công nghệ AR/VR nhằm nâng cao trải nghiệm du khách. Tỷ trọng kinh tế số trong GRDP toàn tỉnh hiện đạt khoảng 20%, với trên 600 doanh nghiệp công nghiệp số hoạt động, trong đó nhiều tập đoàn FDI lớn như Partron Vina, Heasung Vina, Namuga Phú Thọ, Meiko Electronics đóng vai trò dẫn dắt. Giá trị xuất khẩu từ các ngành công nghiệp số đạt trên 6,7 tỷ USD - một con số khẳng định vị thế ngày càng rõ nét của tỉnh Phú Thọ trong bản đồ công nghiệp công nghệ cao quốc gia.

Động lực phát triển

Bước ngoặt quan trọng đối với định hướng phát triển khoa học và công nghệ của tỉnh là việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Ngay sau khi nghị quyết được ban hành, tỉnh Phú Thọ nhanh chóng cụ thể hóa thành các chương trình hành động, kế hoạch triển khai toàn diện, xác định rõ nhiệm vụ của từng ngành, từng cấp. Giai đoạn 2025 - 2030 được xác định là thời điểm mang tính bản lề, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tạo ra đột phá trong phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong bối cảnh Phú Thọ sau sáp nhập trở thành địa bàn rộng lớn, có vị trí chiến lược vùng Trung du Bắc Bộ, việc tận dụng hiệu quả các tiềm năng, lợi thế sẵn có cùng với chủ động đón bắt làn sóng cách mạng công nghiệp lần thứ tư sẽ mở ra không gian phát triển mới, tạo nền tảng để bứt phá.

Đồng chí Nguyễn Minh Tường - Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Phú Thọ cho biết: “Sở Khoa học và Công nghệ xác định rõ vai trò là cơ quan tham mưu nòng cốt, phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, địa phương để thúc đẩy hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cấp tỉnh, tập trung phát triển các trung tâm công nghệ, công nghiệp số, khu nghiên cứu liên ngành và các mô hình hợp tác công - tư hiện đại. Chúng ta không chỉ theo kịp xu thế mà phải dẫn dắt xu hướng bằng cách tạo lập được môi trường thử nghiệm chính sách, công nghệ mới, doanh nghiệp sáng tạo mới”. Mục tiêu cụ thể đến năm 2030 là đưa tiềm lực và trình độ khoa học và công nghệ, chuyển đổi số của tỉnh nằm trong nhóm 5 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước; quy mô kinh tế số chiếm tối thiểu 30% GRDP; đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế đạt từ 55 - 60%. Tỉnh phấn đấu có ít nhất 1 khu công nghiệp dành 30% diện tích cho doanh nghiệp công nghệ cao, tỷ lệ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo đạt trên 40%, xây dựng được tối thiểu 15 doanh nghiệp khoa học và công nghệ, 10 doanh nghiệp công nghệ cao và 40 tổ chức khoa học và công nghệ hoạt động hiệu quả.

Công ty cổ phần Giấy Việt Trì ứng dụng công nghệ mới, hiện đại trong hoạt động sản xuất, kinh doanh

Để hiện thực hóa mục tiêu trên, tỉnh xác định 7 nhóm nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm, trong đó nhấn mạnh việc nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy, gắn trách nhiệm người đứng đầu trong toàn hệ thống chính trị về phát triển khoa học và công nghệ, chuyển đổi số; tổ chức phong trào “Bình dân học vụ số” sâu rộng, phổ cập kỹ năng số tới cán bộ, công chức và người dân. Cùng với đó là hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù thu hút chuyên gia, nhân lực chất lượng cao, mở rộng quyền tự chủ tài chính, thúc đẩy tự do nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trong thực tiễn. Phú Thọ cũng sẽ tiên phong trong thực hiện các chính sách do Trung ương chỉ đạo, đặc biệt là chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện đại hóa công nghệ.

Tỉnh đang tập trung phát triển hạ tầng dữ liệu và kết nối số như: Xây dựng Trung tâm dữ liệu vùng, nâng cấp Trung tâm Ứng dụng và Đổi mới sáng tạo trở thành hạt nhân kết nối hệ sinh thái sáng tạo của tỉnh. Ngành Y tế đi đầu trong ứng dụng AI; ngành Giáo dục đẩy mạnh giáo dục STEM, phát hiện và bồi dưỡng tài năng từ sớm. Các nền tảng số thông minh trong y tế, du lịch, giáo dục, đô thị... đang được triển khai rộng khắp, giúp nâng cao chất lượng sống và hiệu quả quản trị. Đặc biệt, tỉnh chú trọng phát triển các vùng theo thế mạnh riêng biệt: Du lịch thông minh ở Phú Thọ - Hòa Bình, logistics số tại Việt Trì, công nghiệp ICT tại Hòa Bình, khu công nghệ cao và công nghiệp đổi mới sáng tạo tại Vĩnh Phúc. Những định hướng này thể hiện tầm nhìn dài hạn, mở đường cho việc xây dựng Phú Thọ thành trung tâm khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh tế số khu vực trung du và miền núi phía Bắc.

Từ nền tảng đã có và quyết tâm chính trị cao, tỉnh Phú Thọ đang từng bước “khơi thông động lực phát triển mới”, đặt khoa học và công nghệ và chuyển đổi số vào vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển, sẵn sàng vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên số.

Anh Thơ