Hoàn thiện hành lang pháp lý thúc đẩy lĩnh vực Công nghệ cao

Làm rõ khái niệm "công nghệ cao" và xác định tiêu chí cụ thể cho khu công nghệ cao, sản phẩm công nghệ cao là điều kiện để Luật Công nghệ cao (sửa đổi) đi vào thực tiễn, tạo động lực cho đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực công nghệ nội sinh.

Dự thảo Luật gồm 6 chương, 29 điều, giảm 6 điều, có sự thay đổi về cấu trúc, hình thức và có một số thay đổi so với Luật hiện hành. Dự kiến Luật Công nghệ cao (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 tới.

Chiều 23/9 tại thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) phối hợp với Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tổ chức Hội thảo lấy ý kiến góp ý cho Dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi).

‎Hội thảo do đồng chí Vũ Hải Quân, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ KH&CN và đồng chí Nguyễn Phương Tuấn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trườngđồng chủ trì, cùng sự tham dự của đông đảo đại biểu Quốc hội, chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp.

Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ KH&CN Vũ Hải Quân và Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn chủ trì Hội thảo.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn cho biết, Luật Công nghệ cao được Quốc hội ban hành năm 2008, là hành lang pháp lý quan trọng, góp phần hình thành hệ thống khu công nghệ cao, doanh nghiệp công nghệ cao, thúc đẩy hoạt động nghiên cứu phát triển trong nhiều lĩnh vực. Tuy vậy, sau 17 năm triển khai, nhiều quy định đã bộc lộ hạn chế, thiếu đồng bộ với các luật chuyên ngành, thậm chí không còn phù hợp với thực tiễn. Luật chỉ mới được sửa đổi ở phạm vi hẹp vào các năm 2013 và 2014, liên quan đến thuế và đầu tư, chưa từng có sự điều chỉnh toàn diện. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn khẳng định, việc sửa đổi lần này xuất phát từ yêu cầu cấp thiết của thực tiễn, sự thay đổi mạnh mẽ trong hệ thống pháp luật và bối cảnh quốc tế. Nếu không kịp thời cập nhật, đây sẽ là rào cản cho phát triển công nghệ cao.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn phát biểu khai mạc Hội thảo.

Theo Thứ trưởng Thường trực Bộ KH&CN Vũ Hải Quân, việc sửa đổi Luật Công nghệ cao nhằm cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết đã xác định công nghệ cao là động lực gắn liền với công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Do vậy, Luật sửa đổi cần tạo hành lang pháp lý minh bạch, ổn định, hấp dẫn, thúc đẩy nghiên cứu, phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ cao, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư.

Thứ trưởng Thường trực Bộ KH&CN Vũ Hải Quân phát biểu tại Hội thảo.

Dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi) kế thừa tối đa các quy định còn phù hợp, đồng thời điều chỉnh theo tư duy quản lý mới: Quản lý hiệu quả thay vì quản lý quá trình. Luật chú trọng thu hút nguồn lực xã hội, khuyến khích doanh nghiệp tài trợ cho nghiên cứu, phát triển công nghệ cao, thay vì chỉ dựa vào ngân sách nhà nước.

Dự án Luật tập trung 6 nhóm chính sách, gồm: Hoàn thiện khái niệm và tiêu chí về công nghệ cao; thiết kế lại hệ thống các chính sách và đối tượng hưởng chính sách ưu tiên, ưu đãi, hỗ trợ đầu tư; khuyến khích phát triển hệ sinh thái công nghệ cao; bổ sung quy định mới về mô hình khu công nghệ cao, đô thị công nghệ cao; bổ sung và hoàn thiện các quy định quản lý nhà nước về công nghệ cao, cơ chế quản lý, kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả; bổ sung các quy định về yêu cầu chuyển đổi số toàn diện hoạt động công nghệ cao.

Cho ý kiến tại Hội thảo, các đại biểu đánh giá cao dự thảo Luật đã bao quát cơ bản các nội dung cần thiết. Tuy vậy, nhiều ý kiến cho rằng cần bổ sung quy định rõ hơn về cơ chế ưu đãi, tiêu chí thành lập và hoạt động của các khu công nghệ cao, đô thị công nghệ cao, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, gắn với bảo đảm an ninh - an toàn, đặc biệt với dự án có yếu tố nước ngoài.

Đồng thời, các đại biểu cũng kiến nghị bổ sung điều khoản riêng về phát triển một số ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chiến lược, công nghiệp hỗ trợ phục vụ phát triển công nghiệp công nghệ cao, với chính sách đặc thù như nâng cao năng lực doanh nghiệp, hỗ trợ tham gia chuỗi cung ứng và khuyến khích sản xuất linh kiện, nguyên liệu cốt lõi. Bên cạnh đó, cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp trong nước chuyển giao công nghệ sau khi làm chủ, quan tâm phát triển công nghiệp công nghệ cao và công nghệ chiến lược, đồng thời thiết kế các cơ chế ưu đãi đủ mạnh, rõ ràng, thống nhất với các luật liên quan để tăng tính khả thi và đồng bộ khi triển khai.

Các đại biểu tham dự Hội thảo.

Kết luận Hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn đánh giá cao các ý kiến góp ý và nhấn mạnh: Muốn có luật tốt, khả thi thì trước hết phải "chốt" được khái niệm, thuật ngữ và tiêu chí áp dụng rõ ràng, dễ hiểu. Tuy nhiên cũng cần lưu ý, trong mọi vấn đề về chuyển giao công nghệ, chuyển đổi số, trí tuệ nhận tạo, công nghệ cao... thì con người vẫn là yếu tố cốt lõi. Vì vậy, cần có chính sách đủ mạnh để đào tạo, thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao, song phải tránh chồng chéo với quy định của các luật khác.

Ngay sau Hội thảo, các cơ quan liên quan sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu để hoàn thiện báo cáo thẩm tra dự án Luật, mong muốn tiếp tục nhận được ý kiến đóng góp của các đại biểu, các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp nhằm hoàn thiện dự án Luật đạt chất lượng cao nhất trình tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Trung tâm Truyền thông KH&CN