Tọa đàm “Sáng tạo và phát triển đất nước”

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân phát biểu tại tọa đàm “Sáng tạo và phát triển đất nước” sáng 12/8/2015 - Ảnh: Q.ĐỊNH

Ngày 12/8/2015, tọa đàm “Sáng tạo và phát triển đất nước” do Ban Tuyên giáo trung ương và ĐHQG TP. Hồ Chí Minh tổ chức, với sự chủ trì của Phó trưởng Ban thường trực Ban Tuyên giáo trung ương Vũ Ngọc Hoàng, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân, Giám đốc ĐHQG TP. Hồ Chí Minh Phan Thanh Bình.

Tại buổi tọa đàm, ông Vũ Ngọc Hoàng cho biết không chỉ tọa đàm tập trung vào mảng KH&CN, tới đây sẽ có những cuộc thảo luận về tự do học thuật...

Dưới góc nhìn của doanh nghiệp, ông Lương Hoài Nam - Tổng Giám đốc Hàng không Hải Âu - bắt đầu ý kiến thảo luận với câu hỏi: “Mọi người thử nhìn xem trong căn phòng tọa đàm hôm nay có những đồ dùng gì là của Việt Nam? Từ điện thoại, micro, máy tính xách tay, máy chiếu... nhiều thứ không phải do Việt Nam sản xuất”. Theo phân tích của ông Nam, ở nước ta nền nông nghiệp gần như đã sử dụng hết quỹ đất, phương thức sản xuất thủ công dựa trên hộ gia đình, không có công nghệ nên khả năng tăng trưởng GDP từ nông nghiệp là không lớn. Còn các lĩnh vực dịch vụ có một số loại có thể tăng trưởng khá tốt, chẳng hạn như du lịch; nhiều loại dịch vụ khác cũng gặp khó khăn vì nước ta không có thế mạnh... Ông Nam cho rằng nếu không có sáng tạo công nghệ và công nghiệp thì đất nước ta vô cùng khó khăn để có thể tiếp tục phát triển. Tuy nhiên, điều đáng buồn là năng lực về công nghệ, công nghiệp ở nước ta hiện nay. Sự thật là sản phẩm đầu ra cuối cùng của công nghệ và công nghiệp nước ta rất ít.

Tự chủ để khuyến khích sáng tạo
Giãi bày những tâm tư, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân nhìn nhận ở nước ta làm KH&CN với tư duy chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước, doanh nghiệp ít quan tâm, xã hội lại càng không quan tâm. Đấy là tư duy sai lầm. Trên thế giới, đầu tư của xã hội và doanh nghiệp vào KH&CN rất lớn, như Hàn Quốc khu vực này đầu tư gấp 10 lần ngân sách nhà nước, Trung Quốc gấp 4 lần...

Ông Quân cũng nhìn nhận tư duy quản lý vô cùng lạc hậu. Hoạt động KH&CN phải được thúc đẩy bằng cơ chế quỹ, theo đó nhà khoa học, doanh nghiệp... có ý tưởng lúc nào thì cần “bơm” tiền ngay lúc đấy. Đừng để tình trạng có ý tưởng rồi một năm sau mới có tiền chi ra, phải qua nhiều tầng nấc và chờ đợi. “Không ai làm khoa học kiểu như thế cả” - ông Quân bức xúc.

Theo bà Vũ Kim Hạnh - chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, để khuyến khích sáng tạo cần có tự do, tự chủ. Bà Hạnh đồng tình với các ý kiến cho rằng nếu vẫn cứ làm theo kiểu cũ sẽ không có đường sống nữa, mà phải đi tìm giá trị gia tăng bằng KH&CN, kể cả trong nông nghiệp.

Ông Lương Hoài Nam đề nghị Nhà nước cần có cách làm để doanh nghiệp thấy rằng đến với các cơ sở nghiên cứu khoa học trong nước là có lợi. Cần mạnh dạn dùng cơ chế hỗ trợ tài chính để khuyến khích doanh nghiệp đến với cơ sở nghiên cứu của Việt Nam, còn chỉ nói suông, nói miệng và không chi ra đồng nào thì họ sẽ không đến.

Ông Vũ Ngọc Hoàng nhấn mạnh một trong những con đường lựa chọn tốt nhất cho đất nước phát triển theo chiều sâu là tập trung vào kinh tế tri thức, biến tri thức thành tiền. Theo ông, có những loại hàng hóa đến 99% giá trị của nó là chất xám. Đó là nhờ KH&CN.

Bộ trưởng Nguyễn Quân: Đưa tinh thần đổi mới sáng tạo vào doanh nghiệp
Trao đổi với Tuổi Trẻ bên lề cuộc tọa đàm, Bộ trưởng Nguyễn Quân cho biết: “Tọa đàm góp phần nâng cao nhận thức của xã hội nói chung và của những người làm quản lý nói riêng về vai trò của KH&CN trong giai đoạn hiện nay, nhất là khi đất nước hội nhập rất sâu rộng. Nếu chúng ta không có nhận thức đúng về vai trò của KH&CN, chắc chắn chúng ta sẽ không phát triển được”.

Có hai điểm đột phá trong lĩnh vực KH&CN cần hết sức quan tâm, đó là hệ thống doanh nghiệp cần phải đổi mới được một thế hệ công nghệ ngay trong năm năm tới. Nếu không làm được, chúng ta sẽ không có những sản phẩm đảm bảo chất lượng và có sức cạnh tranh với thế giới khi không còn hàng rào thuế quan (không còn sự bảo hộ của Nhà nước).

Đồng thời cần nhận rõ hệ sinh thái khởi nghiệp là rất quan trọng. Nếu không đưa tinh thần đổi mới sáng tạo vào doanh nghiệp và không bắt đầu được hệ sinh thái khởi nghiệp, chúng ta sẽ không có những doanh nghiệp tiên phong, có thể tạo ra giá trị gia tăng lớn cho ngành kinh tế và sẽ không đưa được những thành quả nghiên cứu khoa học đến với giới doanh nghiệp.

Chúng ta không có những định chế trung gian giữa nguồn cung và nguồn cầu công nghệ. Trong bốn khâu của thị trường công nghệ, chúng ta đã làm tương đối tốt hệ thống cơ chế chính sách, nhưng các tổ chức tham gia kết nối giữa viện - trường và doanh nghiệp gần như đang ở con số 0 như các tổ chức tư vấn, đánh giá, thẩm định, các quỹ đầu tư mạo hiểm...

Đấy là những điều làm doanh nghiệp và các viện, trường không hiểu nhau, không có ai giúp để hiểu nhau và đến được với nhau. Nếu chúng ta giải quyết tốt được định chế trung gian như nói trên sẽ giải quyết được bài toán liên kết giữa các nhà: khoa học, doanh nghiệp...

BÀI VIẾT KHÁC

Tổng Bí thư Tô Lâm gửi gắm nhiều kỳ vọng đối với các trí thức, nhà khoa học

(Chinhphu.vn) - Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ mong muốn, các trí thức, nhà khoa học phải là lực lượng nòng cốt để đưa Việt Nam đứng vào nhóm 3 nước dẫn đầu Đông Nam Á về nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo; nhóm 50 nước đứng đầu thế giới về năng lực cạnh tranh số và chỉ số phát triển Chính phủ điện tử; tối thiểu có 5 doanh nghiệp công nghệ số ngang tầm các cường quốc công nghệ vào năm 2030

Ngày 31/12/2024

Xây dựng cơ sở hạ tầng KH&CN hiện đại: Một nhu cầu cấp bách của Việt Nam

Gần 25 năm sau khi đề án Xây dựng các phòng thí nghiệm trọng điểm được chính phủ phê duyệt vào năm 2000, cho đến nay ngành KH&CN chưa có thêm một đề án đầu tư về cơ sở hạ tầng KH&CN hiện đại ở quy mô quốc gia, trong khi đó là một trong những yếu tố nền tảng để KH&CN Việt Nam có thể tạo ra những đột phá trong tương lai.

Ngày 30/12/2024

Bộ Chính trị chỉ đạo ưu tiên nguồn lực phát triển khoa học công nghệ

Bộ Chính trị chỉ đạo ưu tiên nguồn lực quốc gia cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đồng thời thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương do Tổng Bí thư Tô Lâm làm Trưởng ban.

Ngày 27/12/2024

Bồi dưỡng kiến thức hội nhập quốc tế trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Sáng ngày 18/12/2024, Học viện Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST) chính thức khai giảng lớp Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng hội nhập quốc tế về KH,CN&ĐMST.

Ngày 20/12/2024

Sắp xếp tổ chức bộ máy để hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả

Việc hợp nhất Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) và Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) là bước đi chiến lược quan trọng, hướng đến xây dựng một bộ máy hành chính tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và sẵn sàng đáp ứng các yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới.

Ngày 18/12/2024

Bộ Khoa học và Công nghệ công bố Chương trình Net Zero, hướng đến phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050

Ngày 12/12/2024, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tổ chức Lễ công bố và Hội thảo về “Chương trình nghiên cứu khoa học và công nghệ phục vụ mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 tại Việt Nam”, mã số KC.16/24-30 (Chương trình KH&CN Net Zero) nhằm thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc năm 2021 (COP26) về mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Ngày 16/12/2024

Thông báo