Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ: Cần thay đổi tư duy chiến lược về quản lý hoạt động nghiên cứu

"Con đường ngắn nhất để chuyển hóa kết quả nghiên cứu thành giá trị gia tăng cho xã hội là song hành và giải quyết vấn đề của doanh nghiệp, chia sẻ lợi ích cùng với họ", Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh

Nhân dịp năm mới, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh đã gửi bài viết tới VnExpress, trong đó nhấn mạnh vai trò của khoa học công nghệ với nền kinh tế nước nhà, mối quan hệ mật thiết giữa doanh nghiệp và lực lượng khoa học.

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc ngành khoa học và công nghệ đầu năm 2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: "Uy tín của sản phẩm, sự vươn lên tầm toàn cầu của doanh nghiệp là nhờ vào khoa học và công nghệ" và "đầu tư của doanh nghiệp là nòng cốt cho phát triển khoa học công nghệ".

Thông điệp của người đứng đầu Chính phủ rất sâu sắc và rõ ràng: Khoa học và công nghệ là động lực tăng trưởng của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập, và vì vậy doanh nghiệp phải là chủ thể chính đầu tư cho lĩnh vực này để có đủ năng lực cạnh tranh quốc tế và vươn ra thị trường toàn cầu.

Đối với lực lượng khoa học, con đường ngắn nhất để chuyển hóa kết quả nghiên cứu thành giá trị gia tăng cho xã hội là song hành và giải quyết vấn đề của doanh nghiệp, chia sẻ lợi ích cùng với họ.

Ngày nay, chúng ta có thể tự hào xướng danh các tập đoàn lớn trong nước nhờ đầu tư mạnh cho khoa học công nghệ đã trở thành doanh nghiệp tầm quốc tế như Viettel, FPT… Năm 2016, số lượng doanh nghiệp mới thành lập của Việt Nam tăng kỷ lục với hơn 110.000 và quy mô vốn tăng 48%. Đây là tín hiệu hứa hẹn sự khởi sắc của nền kinh tế, bởi số doanh nghiệp tăng sẽ tạo nhiều cơ hội việc làm và sản phẩm, dịch vụ mới cho xã hội. Chúng ta càng vui mừng hơn nếu chất lượng doanh nghiệp Việt cũng được gia tăng mạnh mẽ, với ngày càng nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp dựa trên đổi mới sáng tạo, thương mại hóa kết quả khoa học và công nghệ, khai thác tài sản trí tuệ hay mô hình kinh doanh mới.

Bối cảnh tự do hóa thương mại và cạnh tranh toàn cầu khốc liệt đòi hỏi các doanh nghiệp phải có năng lực cạnh tranh quốc tế và khu vực, đồng thời, tác động tất yếu của làn sóng cách mạng công nghiệp lần thứ 4 buộc họ phải không ngừng đổi mới để ứng phó với các thách thức lớn chưa từng có.

Phép thử đối với khoa học và công nghệ Việt Nam là làm sao góp phần gia tăng số lượng các doanh nghiệp tiềm năng tăng trưởng cao, có sản phẩm và dịch vụ xuất khẩu được ra thị trường quốc tế. Từ đó để đến năm 2020, Việt Nam không chỉ đạt mục tiêu một triệu doanh nghiệp, mà quan trọng hơn là lực lượng doanh nghiệp thực sự mạnh, đủ năng lực cung cấp sản phẩm và dịch vụ mang thương hiệu Việt với chất lượng và độ tinh xảo cao, chiếm lĩnh thị trường toàn cầu.

Để đạt được điều đó, chúng ta cần dũng cảm thay đổi, trước hết trong tư duy chiến lược về quản lý hoạt động nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Đầu tư cho khoa học và công nghệ không chỉ là chi tiền cho hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ (R&D) tạo ra tri thức, mà quan trọng hơn là đầu tư cho đổi mới sáng tạo (Innovation) và thương mại hóa các kết quả nghiên cứu để biến tri thức trở lại thành tiền và giá trị gia tăng cho xã hội.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh việc đầu tư cho đổi mới sáng tạo, thương mại hoá các kết quả nghiên cứu để biến tri thức trở lại thành tiền và giá trị gia tăng cho xã hội.

Các chỉ số chính để đo lường hiệu quả của hoạt động khoa học và công nghệ (KPIs), bên cạnh số lượng bài báo và sáng chế như hiện nay thì cần bổ sung các chỉ số thực dụng hơn về doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo được thành lập trên cơ sở kết quả nghiên cứu, cơ hội việc làm, doanh thu, đặc biệt là sản phẩm, dịch vụ mới cung cấp cho thị trường, người dân và xã hội. Đó cũng là mục đích và sứ mệnh của nền khoa học và công nghệ vị nhân sinh khi kết quả và hiệu quả của hoạt động nghiên cứu được đo lường gián tiếp bằng các sản phẩm, dịch vụ mới an toàn và chất lượng cho người dân trong nước với độ tinh xảo và tính cạnh tranh cao vươn ra thị trường quốc tế.

Vai trò đầu tư của doanh nghiệp và xã hội trong chuỗi hoạt động nghiên cứu và đổi mới sáng tạo nói trên là vô cùng quan trọng. Nhà nước có thể đầu tư cho hoạt động nghiên cứu, từ nghiên cứu cơ bản đến cơ bản định hướng ứng dụng và một phần của hoạt động nghiên cứu ứng dụng. Tuy nhiên, để đưa các kết quả nghiên cứu từ phòng thí nghiệm ra thị trường, ứng dụng được trong hoạt động sản xuất, kinh doanh để tạo thành sản phẩm, dịch vụ mới và giá trị gia tăng cho xã hội, thì cần sự đầu tư có trách nhiệm của các lực lượng xã hội, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng nhất.

Hơn bao giờ hết, chúng ta cần cơ chế đối tác hợp tác công - tư thực sự hiệu quả để huy động nguồn lực đầu tư cho khoa học - công nghệ, trong đó các bên tham gia ý thức được rõ trách nhiệm và lợi ích của mình. Lợi ích của doanh nghiệp gắn liền với đầu tư trực tiếp của doanh nghiệp cho hoạt động nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Đối với khu vực công, bao gồm cả các cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, cần nhận thức rõ sứ mệnh "kiến tạo" và trách nhiệm xã hội của mình là mang lại các lợi ích thiết thực, mang tính chiến lược cho người dân, cộng đồng và đất nước.

Với tinh thần đó, năm 2017, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục đồng hành cùng lực lượng nghiên cứu và các doanh nghiệp Việt Nam, tăng cường đối thoại và hợp tác, triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ liên quan, giải quyết được các nhu cầu bức thiết từ thực tiễn phát triển đất nước, ngành, lĩnh vực. Từ đó đưa khoa học và công nghệ đóng góp mạnh mẽ hơn tới năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, dịch vụ và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế gắn với phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

BÀI VIẾT KHÁC

Sở Khoa học và Công nghệ kiểm điểm đánh giá, xếp loại, tập thể, cá nhân năm 2025

Ngày 5/12/2025, đồng chí Nguyễn Minh Tường - Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì Hội nghị kiểm điểm đánh giá, xếp loại tập thể Đảng ủy, cá nhân các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ; tập thể, các đồng chí lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ năm 2025.

Ngày 05/12/2025

Tập huấn quản trị các hệ thống thông tin, triển khai ứng dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ công tác quản lý nhà nước năm 2025

Ngày 5/12/2025, tại phường Vĩnh Phúc, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Phú Thọ tổ chức tập huấn quản trị các hệ thống thông tin dùng chung phục vụ vận hành chính quyền 2 cấp; hướng dẫn triển khai ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ công tác quản lý nhà nước và xử lý công việc tại UBND cấp xã cho cán bộ, công chức các xã, phường trên địa bàn tỉnh.

Ngày 05/12/2025

Dấu ấn đậm nét của GS.TS Chu Tuấn Nhạ với sự phát triển của ngành Khoa học và Công nghệ

Khi nhìn lại chặng đường khởi sắc của khoa học và công nghệ (KH&CN) Việt Nam từ cuối thập niên 1990 đến những năm đầu thế kỷ XXI, không thể không nhắc đến vai trò quan trọng của GS.TS Chu Tuấn Nhạ. Ông được Nhà nước cử sang Ba Lan đào tạo về địa chất tại Học viện Khoa học và Công nghệ AGH UST. Từ tháng 10/1997 đến tháng 8/2002, trên cương vị Bộ trưởng Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) nay là Bộ Khoa học và Công nghệ, GS.TS Chu Tuấn Nhạ đã để lại những dấu ấn sâu sắc, góp phần ...

Ngày 05/12/2025

Nghiệm thu Dự án “Ứng dụng phần mềm hỗ trợ công tác lập và quản lý kế hoạch thanh tra, kiểm tra trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”

Ngày 4/12/2025, Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức họp Hội đồng đánh giá, nghiệm thu Dự án khoa học cấp tỉnh: “Ứng dụng phần mềm hỗ trợ công tác lập và quản lý kế hoạch thanh tra, kiểm tra trên địa bàn tỉnh Phú Thọ” do Thanh tra tỉnh Phú Thọ chủ trì thực hiện.

Ngày 04/12/2025

Điện Biên thúc đẩy ứng dụng công nghệ số "Make in Viet Nam" trong phát triển kinh tế số khu vực Tây Bắc

Trong bối cảnh chuyển đổi số và kinh tế số được xác định là một trong những động lực quan trọng của tăng trưởng, ngày 03/12/2025 tại thành phố Điện Biên Phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) phối hợp với UBND tỉnh Điện Biên tổ chức Hội thảo xúc tiến thương mại, đầu tư, quảng bá sản phẩm công nghệ số "Make in Viet Nam" nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế số và chuyển đổi số cho doanh nghiệp khu vực Tây Bắc.

Ngày 04/12/2025

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Khắc Hiếu làm việc với UBND xã Hiền Quan về công tác cải cách hành chính

Ngày 3/12/2025, đồng chí Nguyễn Khắc Hiếu - Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh có buổi làm việc với UBND xã Hiền Quan về công tác cải cách hành chính (CCHC).

Ngày 04/12/2025

Thông báo